အခန္း(၁) *ရန္ကုန္ကို ကိုင္လႈပ္ေသာထို (၇) ရက္*
Credit: http://www.facebook.com/kyawnaing111
၁၉၈၈ခု မတ္လ ဒုတိယအပတ္။
ငိုက္ျမည္းေနေသာ ရန္ကုန္ျမိဳ့ေတာ္၌ ထူးထူးျခားျခားလကၡဏာ တစ္စံုတစ္ရာမွ် မေတြ႕ရေခ်။ ခရီးသည္မ်ားနွင့္ ၾကပ္သိပ္ေနေသာ ဘတ္စ္ကားအိုတုိ့သည္ လမ္းမၾကီးမ်ား တေလွ်ာက္ ေလးတြဲ႕စြာ သြားလာေနၾကသည္။ ယိုးဒယား၊တရုတ္၊ အိႏိၵယနွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ပါမက်န္ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံမ်ားမွ ဝင္လာေသာ ေမွာင္ခိုပစၥည္းမ်ိဳးစံုေရာင္းသည့္ ေစ်းမ်ား မွာလည္း စည္ကားလ်က္ရွိေနသည္။
နိုင္ငံ၏ ဘ႑ာေရး လ်ာထားခ်က္ကို ျပည္သူ႕ လႊတ္ေတာ္၌ တင္သြင္းေဆြးေႏြးနိုင္ရန္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ (မဆလ)၏ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္မ်ား စည္းေဝးတိုင္ပင္၍ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။ အရြယ္အစားေသး၍ စိတ္ဝင္စားစရာ နတၳိ ျငီးေငြ႕ဖြယ္ရာအတိျဖစ္ေသာ ျမန္မာ့ သတင္းစာမ်ားမွာလည္း တာဝန္ ေက်ျပြန္စြာျဖင့္ မဆလ ဗဟိုေကာ္မတီအစည္းအေဝး သတင္းမ်ားကို ေဝေဝဆာဆာ ေဖာ္ျပထားၾကသည္။ သတင္းမ်ားတြင္ အစည္းအေဝး တက္ေရာက္ၾကေသာ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္မ်ား၏ အမည္နာမ အျပည့္အစံုကို လည္းေကာင္း၊ အခမ္းအနားမွဴးမ်ား မည္သူမည္ဝါျဖစ္သည္ကို လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ၾကီးမ်ားသည္ ဘ႑ာေရး လ်ာထားခ်က္မ်ားကို တစ္ဦးျပီးတစ္ဦး မည္သို့မည္ပံု ေထာက္ခံေဆြးေႏြးၾကသည္ကို လည္းေကာင္း၊ ရွည္လ်ားစြာ ေဖာ္ျပထားသည္။ ထိုေထာက္ခံေဆြးေႏြးမႈမ်ားမွာ လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ တစ္ခုသာျဖစ္သည္ကို လူတိုင္းသိရွိထားျပီးျဖစ္သည္။ ေနဝင္းကိုယ္တိုင္ ကနဦး ကတည္းက အတည္ျပဳရန္ ညြန္ၾကားထားခ့ဲသည္။ ထံုးစံအတိုင္းသတင္းစာမ်ားတြင္ သတင္းဟူ၍ မယ္မယ္ရရမပါ။ မတ္လ ၁၁ ရက္ေန့ ထုတ္ လုပ္သားျပည္သူ့ေန့စဥ္ သတင္းစာ ေခါင္းၾကီးပိုင္းတြင ္ေက်ာင္းသားမ်ား အေနနွင့္ က်န္းမာေရးဂရုစိုက္ၾကရန္ သတိေပးေဆာ္ၾသ ထားေၾကာင္းကို ေတြ႕ျမင္နို္င္သည္။ နီးကပ္လာေနေသာ အတန္းတင္ စာေမးပြဲကို စိုးရိမ္ပူပန္ျပီး ညဥ့္နက္သန္းေခါင္ယံတိုင္ စာမဖတ္သင့္ေၾကာင္း၊ အခ်ိန္ဇယားဆြဲျပီး အခ်ိန္မွန္မွန္ စာၾကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ သတင္းစာ က ေထာက္ျပသြားသည္။ ထိုအၾကံေပးခ်က္မ်ားကို နွလံုးသြင္းၾကေသာ လူငယ္သံုးဦးမွာ ဝင္းျမင့္၊ အမည္တူ ဝင္းျမင့္နွင့္ ေက်ာ္စံဝင္းတို့ျဖစ္သည္။ သံုးဦးစလံုးမွာ ရန္ကုန္ေျမာက္ပိုင္းဆင္ေျခဖံုးအေနာက္ ၾကိဳ့ကုန္းရွိ အထင္ကရ ရန္ကုန္ စက္မႈတကၠသိုလ္မွ ေက်ာင္းသားမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
မတ္လ ၁၂ရက္ စေနေန့။
ညေနပိုင္းတြင္ ေက်ာင္းဝင္းနွင့္ မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္အင္းစိန္လမ္းမ၏ အျခားတစ္ဖက္ရွိ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္သို့ သံုးေယာက္သား လမ္းေလွ်ာက္ရင္း ေရာက္လာခဲ့ၾကသည္။ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္မွာ သာမာန္ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ေလးသာ ျဖစ္သည္။ ဆိုင္နံရံတြင္ ျမန္မာ ျပကၡဒိန္မ်ား၊ ေမွာင္ခိုေစ်းမွ ဝယ္ယူထားသည့္ ယိုးဒယား ရုပ္ရွင္ မင္းသမီး ပိုစတာမ်ား ခ်ိတ္ဆြဲထားသည္။ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္မွာ အဆန္းတက်ယ္ မဟုတ္ေသာ္လည္း ရပ္ကြက္ လူငယ္မ်ားနွင့္ စက္မႈတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ ေပၚျပဴလာ ျဖစ္ေန၏။ လက္ဘက္ရည္ ေစ်းခ်ိဳျပီး မမတို့စိတ္ၾကိဳက္ စတူရီယိုေတးမ်ားကိုလည္း အလွည့္က် နားေထာင္နိုင္သည္။
ေက်ာင္းသား သံုးဦး လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ အတြင္းသို့ ဝင္ေရာက္လာခ်ိန္တြင္ လူၾကိဳက္မ်ား၊ ေရပန္းစားေနေသာ အဆိုေတာ္ ကိုင္ဇာ၏ ခ်စ္ေတး တစ္ပုဒ္ ပ်ံ႕လြင့္လ်က္ ရွိသည္။ စားပြဲဝိုင္းတစ္ခုမွ ရပ္ကြက္ လူငယ္တစ္စုသည္ ဆူဆူညံညံနွင့္ အရက္ မူးေနၾကပံု ေပါက္ေၾကာင္း သူတို့ သံုးဦး သတိျပဳမိ ၾကသည္။
ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ လက္ဘက္ရည္နွင့္ မုန္းမ်ား မွာယူၾကသည္။ သူတို့နွင့္ အတူ သူတို့အၾကိဳက္ ရွမ္းအမ်ိဳးသား အဆိုေတာ္ စိုင္းထီးဆိုင္၏ တိတ္ေခြတစ္ေခြ ပါလာသည္။ စိုင္းထီးစိုင္၏ ေတးသြားမွာ ေဘာ့ဒီလန္ (Bob Dylan) ၏ ေတးဂီတနွင့္ ခပ္ဆင္ဆင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေရးစပ္ သီဆိုထားသည္မွာ ျမန္မာ့ဟန္ ျဖစ္သည္။
ကိုင္ဇာ၏ ခ်စ္ေတးလိႈင္ မဆံုးနိုင္၍ ေက်ာင္းသားသံုးဦး စိတ္မရွည္ဘဲ ျဖစ္လာရသည္။ သို့နွင့္ ဆိုင္ရွင္ကို ေခၚျပီး သူတို့၏ စိုင္းထီးစိုင္ တိတ္ေခြကို ဖြင့္ေပးရန္ေျပာလိုက္သည္။ အရက္မူးေနသူ လူငယ္မ်ား ထဲမွ တစ္ဦးက ဆိုင္ရွင္အား ထ၍ က်ယ္ေလာင္စြာ ကန့္ကြက္လိုက္သည္။
“စိုင္းထီးစိုင္လား၊ ဒီေကာင္အလကားပါကြာ”
ေက်ာင္းသားမ်ားက ထ၍ ကန္႕ကြက္သူကို လစ္လ်ဴရႈထားျပီး၊ သူတို့၏ တိတ္ေခြကို နားေထာင္ လိုေၾကာင္း ဆိုင္ရွင္ကို ထပ္ေလာင္းေတာင္းဆို ၾကသည္။ ထိုအခိုက္မွာပင္ အရက္မူးေနသူ တစ္ဦးက ထိုင္ခံု တစ္လံုးကို ေကာက္ကိုင္လိုက္ကာ ဝင္းျမင့္၏ ေခါင္းကို ရိုက္ခ်လိုက္သည္။ ရိုက္ပြဲမွာမၾကာလိုက္ပါ။ ေက်ာင္းသား သံုးဦး တပ္ေခါက္ခဲ့ရသည္။ ဝင္းျမင့္ေခါင္းကြဲသြား၍ စိုးရိမ္စိတ္ျဖင့္ နီးစပ္ရာ ေဆးခန္းသို့ ေခၚသြားၾကသည္။ အျဖစ္အပ်က္ကို ေက်ာင္းသားမ်ားက အနီးဆံုး အင္းစိန္ ရဲစခန္းသို့ အေၾကာင္းၾကားခဲ့သည္။ အေသးစိတ္ မွတ္တမ္း ယူျပီးေနာက္ အခ်င္းျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္သို့ သြား၍ တရားခံမ်ားကို ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ အမႈမွာ တရားဥပေဒ၏ လက္ထဲ၌ ရွိေနပံုရသည္။ ဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့ေသာ ဝင္းျမင့္မွာ ေခါင္းတြင္ ပတ္တီး အေဖြးသားျဖင့္ ေက်ာင္းေဆာင္သို့ ျပန္ခဲ့သည္။
မတ္လ ၁၃ ရက္ တနဂၤေႏြေန့။
ဝင္းျမင့္ကို ရိုက္သူမွာ ရပ္ကြက္ ျပည္သူ႕ေကာင္စီ ဥကၠ႒၏သား ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ရဲက တရားခံမ်ားကို လႊတ္လိုက္သည္။ ျပည္သူ႕ေကာင္စီ ဥကၠ႒ ဆိုသည္မွာ ေနဝင္း၏ တစ္ပါတီ အာဏာရွင္ စနစ္တြင္ နိုင္ငံေတာ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားကို လည္ပတ္ေစေသာ ရပ္ကြက္ ဆိုင္ရာ လက္ေရြးစင္ ေထာက္တိုင္မ်ားပင္ ျဖစ္သည္။
ဤသတင္းကို စက္မႈတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား ၾကားသိေသာ အခါ ေဒါသူပုန္ ထၾကေတာ့သည္။ ေက်ာင္းသား သံုးဆယ္ခန့္ ျပည္သူ႕ေကာင္စီရံုးသို့ သြား၍ ကန့္ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ ေကာင္စီဥကၠ႒က ေက်ာင္းသားမ်ား၏ နစ္နာခ်က္မ်ားကို နားမေထာင္ လိုေၾကာင္း ျငင္းပယ္ လိုက္သျဖင္႔ ေက်ာင္းသားမ်ားက ခဲမ်ားနွင့္ ေကာင္စီရံုးကို ပစ္ေပါက္ၾကရာ ရံုး၏ ျပတင္းတံခါးမ်ား ပ်က္စီး သြားသည္။ အတင့္ရဲေသာ ေက်ာင္းသားတစ္ခ်ိဳ႕က ရံုးအတြင္းသို႕ ဝင္ေရာက္ကာ စားပြဲ ကုလားထိုင္မ်ားကို ရိုက္ခ်ိဳး ဖ်က္ဆီးလိုက္ၾကသည္။
သက္ဆိုင္ရာက မည္သို႕မွ် မတုန့္ျပန္ ေသးေသာ္လည္း ေက်ာင္းသား မ်ားသည္ အႏၱရာယ္ကို ၾကိဳျမင္၍ ေက်ာင္းတြင္းသို့ ျပန္လာျပီး လူစုေတာ့သည္။ တကၠသိုလ္ ရွိရာ ျမိဳ႕တိုင္း၌ ေက်ာင္းသားနွင့္ ရပ္ကြက္ လူငယ္ ျဖစ္ေနက် ျပႆနာမ်ိဳး ၾကိဳ႕ကုန္း အေနာက္ပိုင္းတြင္လည္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။
ယမန္ေန့က လက္ဘက္ရည္ ဆိုင္သို႕ ေရာက္ခဲ့ၾကေသာ ေက်ာင္းသား သံုးဦး အပါအဝင္ ေက်ာင္းသားအုပ္ၾကီးသည္ ၾကိဳ႕ကုန္း အေနာက္ပိုင္းသားမ်ားကို သြားေရာက္ ရန္စ ၾကရာမွ ရန္ပြဲ ျဖစ္ပြားျပီး ဒုတိယ ဝင္းျမင့္ ဓားထိုးခံခဲ့ရသည္။
ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ေက်ာင္းသို႕ ျပန္ေျပး၍ လူစုၾကျပန္သည္။ ဤတစ္ၾကိမ္တြင္ ေက်ာင္းသား ဦးေရ နွစ္ရာ သံုးရာခန့္ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ အနီးရွိ လမ္းဆံုသို႕ ခ်ီတက္ခဲ့ ၾကသည္။ လမ္းဆံု အေရာက္တြင္ မေမွ်ာ္လင့္ေသာ ျမင္ကြင္း တစ္ရပ္က ေစာင့္ၾကိဳလ်က္ ရွိသည္။ မီးသတ္ပိုက္ အသင့့္ျပင္ ထားေသာ မီး သတ္ ရဲမ်ားနွင့္ ေၾကာက္ရြံ႕ဖြယ္ လံုထိန္း ၅၀၀ ခန့္က နံပါတ္တုတ္မ်ား၊ ဂ်ီသရီး ေသနတ္မ်ား ကိုင္ေဆာင္၍ ေစာင့္ေနၾကသည္။
ေဒါသ ယမ္းအိုး ေပါက္ကြဲေခ်ျပီ။ လံုထိန္းမ်ား ရွိရာသို႕ ခဲမ်ားျဖင့္ ပစ္ၾကသည္။ ရုတ္တရက္ ေမာင္းျပန္ ေသနတ္သံမ်ား ထြက္ေပၚလာျပီး ေက်ာင္းသား အေတာ္မ်ားမ်ား လဲက်သြား၍ လမ္းမေပၚတြင္ ေသြးေခ်ာင္းစီးလ်က္ ရွိ၏။ ေသြးအလူးလူးနွင့္ အသက္ ၂၃နွစ္သာ ရွိေသးေသာ စက္မႈ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ေမာင္ဖုန္းေမာ္ အား သူ႕သူငယ္ခ်င္းမ်ားက ေက်ာင္းေဆာင္သို႕ သယ္ယူလာခဲ့ၾကသည္။ အေဆာင္ ေရာက္ျပီး ခဏ အၾကာတြင္ ဖုန္းေမာ္သည္ သူ႕ဆရာ လက္ေပၚ၌ ပင္ အသက္ ထြက္သြားသည္။ ေက်ာင္းသား နွစ္ဆယ္ သံုးဆယ္ခန့္ ေသနတ္ ဒဏ္ရာ ရခဲ့သည္။
“ဒဏ္ရာ ရတဲ့ အထဲမွာ ကၽြန္ေတာ့ သူငယ္ခ်င္း စိုးနိုင္နဲ့ ျမင့္ဦး တို့လဲ ပါတယ္” ဟု အသက္ ၂၄ နွစ္ ရွိ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား မင္းနိုင္က ျပန္ေျပာျပသည္။ မင္းနိုင္မွာ ဆႏၵ ျပရာတြင္ ပါဝင္ခဲ့ျပီး အထိအခိုက္ မရွိ လြတ္ေျမာက္ လာသူတစ္ဦး ျဖစ္သည္။
“သူတို့ကို ရန္ကုန္ ေဆးရံုၾကီး မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ သြားၾကည္႕ေတာ့ စိတ္ဓာတ္ အရမ္းက် သြားတယ္။ ဒဏ္ရာၾကီးေတြ ကိုယ္စီ ရေနတဲ့ ၾကားထဲက ကုတင္တိုင္မွာ သံၾကိဳးနဲ့ ခ်ည္ထား လိုက္ေသးတယ္။ သူတို့ကို သီးသန့္ ခြဲထားတဲ့ လူနာခန္း အဝင္ဝမွာ ဆိုရင္လည္း ရဲေတြ ေစာင့္လို့”
ေသနတ္ဒဏ္ရာ ရထားေသာ ေက်ာင္းသား ၆ေယာက္အား လက္ထိပ္ ခတ္ကာ လိႈင္ ရဲစခန္းသို႕ ေခၚသြားသည္။ ေလးဦးမွာ သတိလစ္ ေနၾကေၾကာင္း၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ား ထံမွ သိရသည္ဟု မင္းနိုင္က ေျပာျပသည္။ သူတို့ ၾကမၼာ မည္သို႕ ရွိသည္ကို မသိရေသာ္လည္း စိုးနိုင္နွင့္ ျမင့္ဦးတို့မွာ ရက္မ်ားမၾကာမီ ေဆးရံု၌ပင္ ေသဆံုးခဲ့ရသည္။ စိုးနုိင္၏ အသည္းထဲသို့ က်ည္ဆံဝင္သြားျပီး ျမင့္ဦးမွာ ဝမး္ဗိုက္တြင္ တစ္ခ်က္၊ ဆီးအိမ္တြင္ တစ္ခ်က္ က်ည္ဆံ ထိမွန္ခဲ့သည္။ အထက္ အာဏာပိုင္တို့က သူတို႕အား ခြဲစိတ္ ကုသမည့္ ဆရာဝန္မ်ားကို တားျမစ္ျခင္း မရွိခဲ့ပါက အသက္ရွင္ေကာင္း ရွင္ေပလိမ့္မည္။
ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္မႈမွာ ရင္နင့္စရာ ေကာင္းလွသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား ပို၍ စိတ္ထိခိုက္ ေၾကကြဲ ရသည္မွာ ပထမ ဦးဆံုး ေသဆံုးခဲ့ရသူ ေမာင္ဖုန္းေမာ္သည္ မဆလ ပါတီ၏ လူငယ္ အစည္းအရံုး ျဖစ္သည့္ ‘လမး္စဥ္ လူငယ္’ ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦး ျဖစ္ျပီး စက္မႈ တကၠသိုလ္ ၾကက္ေျခနီ အသင္း ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။ ထို႕အျပင္ ဓာတု အင္ဂ်င္နီယာ သင္တန္း တစ္ေလွ်ာက္၌ ထိပ္တန္းမွ ထူးခၽြန္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
အစပိုင္းတြင္ ဆက္စပ္မႈ ရွိသည္ဟု ယူဆရေသာ ျဖစ္ရပ္ တစ္ခုမွာ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ အနီးရွိ ျပည္သူ႕ဆိုင္ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္သည္။ ရဲက ေက်ာင္းသားမ်ား မီးရိႈ႕ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ေျပာဆို ေနၾကသည္။ ျပႆနာမ်ား ရႈပ္ေထြး ေနသည္ကို အခြင့္ေကာင္း ယူျပီး ေငြစာရင္းနွင့္ ကုန္ပစၥည္း စာရင္း မွတ္တမ္း စာအုပ္မ်ားကို မီးရႈိ႕ ေဖ်ာက္ဖ်က္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္ဟု လူတိုင္းက ယံုၾကည္ ေနၾကသည္။ ျမန္မာ့ ဘ႑ာေရးနွစ္ ကုန္ဆံုးသည့္ မတ္လတြင္ အစိုးရ ဆိုင္မ်ား၏ နွစ္ပတ္လည္ ေငြစာရင္း ရွင္းတမ္းမ်ားကို သက္ဆိုင္ရာသို႕ တင္သြင္း ၾကရသည္။ သို့ျဖစ္၍ နွွစ္ဦး မတ္လ ေရာက္တိုင္း မီးေလာင္မႈ ျဖစ္ပြားေနက် ျဖစ္၏။
ထိုေန့ ညတြင္ ခံျပင္း ေဒါသထြက္ေနၾကေသာ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား မ်ားသည္ ေက်ာင္းေဆာင္မ်ား၌ စည္းေဝး တုိင္ပင္ကာ အခ်က္ (၇)ခ်က္ပါ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို ေရးဆြဲ ခဲ့ၾကသည္။ ထိုေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားမွာ ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္မႈနွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ သတင္းစာ၊ ေရဒီယို၊ တယ္လီေဗးရွင္း တို့မွ ျဖစ္ရပ္မွန္ အတိုင္း ျပည့္စံုစြာ ထုတ္ျပန္ေပးရန္၊ ေသဆံုးသြားေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားနွုင့္ ဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ မိသားစု တို့အား ေလ်ာ္ေၾကးေပးရန္နွင့္ ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္ ခဲ့သည့္ တရားခံ အစစ္အမွန္ မ်ားကို အျပစ္ဒဏ္ ေပးရန္တို့ ျဖစ္သည္။ အျခား ေတာင္းဆိုခ်က္ တစ္ခုမွာ “ေက်ာင္းသား မ်ား၏ အခြင့္အေရးကို တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္ ေပးနိုင္သည့္ ေက်ာင္းသား အဖြဲ႕အစည္း” တစ္ခုကို တရားဝင္ ဖြဲ႕စည္းေပးေရးပင္ ျဖစ္သည္။ ခံယူခ်က္ ပို၍ ျပင္းထန္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားက ေမာင္ဖုန္းေမာ္အား နိုင္ငံေတာ္ စ်ာပန အခမ္းအနားျဖင့္ ဂုဏ္ျပဳ သျဂၤိဳလ္ ေပးရန္ ေတာင္းဆို ခဲ့ၾကသည္။ အမာခံ ေက်ာင္းသား ၁၃ ဦးက က်စ္လ်စ္ေသာ ေသြးေသာက္ အဖြဲ႕ ဖြဲ႕လိုက္ျပီး မိမိတို႕ အေနနွင့္ အျဖစ္မွန္ ေပၚထြက္ေရးအတြက္ အသက္ပင္ စေတးရန္ ျပင္ဆင္ထားေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ပညာေရး ဝန္ၾကီးဌာနမွ ဒုတိယ ဝန္ၾကီး ေဒါက္တာ ေမာင္ဒီ သည္ စက္မႈတကၠသိုလ္သို႕ ညတြင္းခ်င္း ေရာက္ရွိလာျပီး ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ အားလံုးကို ပယ္ခ်လိုက္သည္။ သန္းေခါင္ယံ မတိုင္မီ အခ်ိန္ေလး၌ပင္ ေက်ာင္းသား တစ္စုသည္ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ ေသဆံုးခဲ့ေသာ ေနရာတြင္ လြမ္းသူ႕ ပန္းေခြမ်ား ခ်ကာ ဂုဏ္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ လမ္းေပၚတြင္ ဒူးတုတ္၍ ပန္းေခြေရွ႕တြင္ ဦးခ် ငိုေၾကြးျပီး ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္မႈကို မတရားမႈ သက္သက္ဟု ခံျပင္းကာ ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ် ခဲ့ၾကသည္။
မတ္လ ၁၄ ရက္ တနလၤာေန့။
မုန္တိုင္းထန္သည့္ ရက္သတၲပတ္ ကုန္လြန္ျပီးေနာက္ ေက်ာင္းသားမ်ား စာသင္ခန္းဆီသို့ ျပန္လည္ ဝင္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုေန့ နံနက္တြင္ အစဥ္အျမဲ ေအးခ်မ္း သာယာလ်က္ ရွိေသာ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ပတ္ဝန္းက်င္သည္ အေျပာင္းလဲ ၾကီး ေျပာင္းလဲ သြားခဲ့သည္။
“ေလကိုက ထိုင္းထိုင္း မႈိင္းမႈိင္းၾကီး” ဟု မင္းနိုင္က ေဆြးေျမ႕စြာ ျပန္ေျပာျပသည္။
“ဒါေပမဲ့ တကၠသိုလ္ ဝန္းက်င္မွာ ၾကိမ္ဒိုင္းေတြ၊ နံပါတ္ဒုတ္ေတြ အသင့္ ကိုင္ထားတဲ့ လံုထိန္း တသီတတန္းၾကီးကို ရုတ္တရက္ ျမင္လိုက္ရတဲ့ အခါမွာ ေဆြးေျမ့ေနတဲ့ စိတ္ေတြဟာ ေဒါသ အျဖစ္ ေျပာင္းသြားတယ္။ ဒါက ရန္စတာပဲ။ ရွင္းေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ တို့လည္း သူတို့ကို ကေလာ္တုတ္ ၾကတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ တုတ္တုတ္မွ မလႈပ္ဘူး”
မြန္းလြဲပိုင္းတြင္ အစည္းအေဝးမ်ား လုပ္သူ လုပ္ၾက၊ ေၾကညာစာတမ္းမ်ား၊ ပိုစတာမ်ား ေရးသူ ေရးၾကနွင့္ ေက်ာင္းေဆာင္မ်ားတြင္ လႈပ္လႈပ္ရွားရွား ျဖစ္လာသည္။ ပစ္သတ္ သတ္ျဖတ္မႈကို ေမ့ေမ့ေပ်ာက္ေပ်ာက္ ျဖစ္မသြားေစရန္ သူတို့ သံဓိဌာန္ခ်ျပီး ျဖစ္သည္။ စက္မႈ တကၠသိုလ္မွ ေဆာ္ၾသ သူမ်ားသည္ ရန္ကုန္ရွိ အျခား တကၠသိုလ္မ်ားသို့ သြားေရာက္ျပီး စာရြက္ စာတမ္းမ်ား ေဝငွကာ အျဖစ္အပ်က္မ်ား အားလံုးကို ေျပာျပၾကသည္။ အဖြဲ႕အစည္း ျဖင့္ ဆန့္က်င္ေရး အတြက္ ပထမဦးဆံုး ေျခလွမ္း ကို လွမ္းခဲ့ၾကေပျပီ။
မတ္လ ၁၅ရက္ အဂၤါေန့။
လံုထိန္းနွင့္ စစ္သား ၆၀၀ေက်ာ ္တို့ စက္မႈ တကၠသိုလ္ကို ဝင္စီး ခဲ့ၾကသည္။ မြန္းလြဲ ၃နာရီ ၁၅မိနစ္တြင္ တကၠသိုလ္ဝင္း အတြင္းသို့ ဝင္ေရာက္လာၾကျပီး စစ္ကားမ်ား ေပၚမွ ခုန္ဆင္းလာေသာ လံုထိန္းမ်ားသည္ နံပါတ္တုတ္မ်ားကို ဝင့္ကာ ေက်ာင္းသား အုပ္ဆီသို့ ညာသံေပး၍ ေျပးတက္ လာၾကသည္။
“ထိတ္လန့္ တၾကားနဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ေျပးၾက ရတာေပါ့။ အခ်န္မီ မေျပးနိုင္တဲ့ သူေတြကို ဖမ္းျပီး စစ္ကားေပၚ ေမာင္းတင္ ေတာ့တာပါ။ သံုးေလးရာ ထက္ မနည္း အဖမ္း ခံခဲ့ရတယ္။ ေသနတ္နဲ့ေတာ့ မပစ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ အၾကမ္းပတမ္း အရိုက္ခံခဲ့ရတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ အမ်ားၾကီးဘဲ။ ကၽြန္ေတာ္ရယ္၊ တျခား ေက်ာင္းသား ရွစ္ေယာက္ရယ္၊ ေျမေအာက္ ေရေျမာင္းထဲ အသာေလး ဝင္ေနလိုက္ ၾကျပီး လူဝင္ေပါက္ကို ျပန္ပိတ္ထားလိုက္တယ္။ ေလးေပေလာက္ ျမင့္ျပီး ေမွာင္မဲေနတဲ့ ေျမာင္းတစ္ေလွ်ာက္ ေလးဘက္ေထာက္ သြားခဲ့ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကံေကာင္းလို့ ကၽြန္ေတာ္တို့ တစ္ေယာက္မွ အထိအခုိက္ မရွိခဲ့ဘူး” ဟု စက္မႈ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ထြန္းဦးက ျပန္ေျပာ ျပသည္။
ညပိုင္းတြင္ ျမန္မာ့ အသံမွ စက္မႈ တကၠသိုလ္ အခင္းျဖစ္ပြားမႈ သတင္းကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာသည္။ အခင္းျဖစ္ပြားမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေက်ာင္းသားမ်ား အေပၚ အျပစ္ လံုးလံုး ပံုခ် လိုက္သည္။ “ သို့ျဖစ္၍ မြန္းလြဲပိုင္း၌ ျပည္သူ႔ရဲနွင့္ တပ္မေတာ္သားမ်ားသည္ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ဝင္းအတြင္းသို႕ ဝင္ေရာက္ကာ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ေဆြးေႏြး ရွင္းျပျပီး အေျခအေနကို ထိန္းသိမ္း လိုက္ၾကေၾကာင္း” အေလးအနက္ သတင္းလႊင့္ ေတာ့သည္။ ထပ္၍ ကြန့္သည္မွာ “ရပ္ရြာ ေအးခ်မ္း သာယာေရးနွင့္ တရား ဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို အေနွာက္အယွက္ျပဳ ဆူပူ ၾကေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားအား ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ားက ထိေရာက္စြာ အေရးယူမည္ျဖစ္ေၾကာင္း” ဟူ၍…..။
မတ္လ ၁၆ ရက္ ဗုဒၶဟူးေန့။
သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ရိုက္နွက္ျခင္းနွင့္ ဖမ္းဆီးျခင္း ဟူေသာ သတင္းမ်ားသည္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရွိ အျခား တကၠသိုလ္ နယ္ေျမ မ်ားသို႕ လ်င္ျမန္စြာ ပ်ံ႕နွ႕ံ သြားခဲ့သည္။ ဆႏၵျပပြဲ မ်ားသည္ အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး အသြင္ သို့ သိသိသာသာ ကူးေျပာင္း လာသည္။ အထူးသျဖင့္ မေန့ညက ျမန္မာ့ အသံမွ မဟုတ္မမွန္ သတင္းလႊင့္ ျပီးသည့္ေနာက္ အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရးမွာ ထင္ရွား ေပၚလြင္ လာသည္။ ၁၅ ရက္ေန့ထုတ္ လုပ္သား ျပည္သူ႕ ေန႕စဥ္ သတင္းစာတြင္ “ေမာင္ဖုန္းေမာ္သည္ အရပ္သား မ်ားနွင့္ ရန္ျဖစ္ရာမွ ရရွိေသာ ဓားဒဏ္ရာေၾကာင့္ ေသဆံုးသြား ရသည္” ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
အင္းလ်ားကန္ ေတာင္ဘက္ရွိ ရန္ကုန္ ဝိဇၨာ သိပၸံ တကၠသိုလ္ဝင္း အတြင္း၌ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ေသာ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား မ်ား စုရံုး ၾကျပီး သူတို့သည္လည္း ညီေနာင္ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ေထာက္ခံ ဆႏၵျပ ခဲ့ၾကသည္။ ထံုးသုတ္ မြန္းမံထားေသာ ျဗိတိသွ် ကိုလိုနီေခတ္၏ အၾကြင္းအက်န္ ျဖစ္သည့္ ဘြဲ႕နွင္း သဘင္ ခန္းမေရွ႕တြင္ မိန့္ခြန္းမ်ား ေျပာၾကားကာ စာရြက္ စာတမ္းမ်ား ေဝငွ ခဲ့ၾကသည္။
မြန္းလြဲ တစ္နာရီတြင္ တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ေဒါက္တာ ခ်စ္ေဆြက ေက်ာင္းသားမ်ားကို ေျပရာေျပေၾကာင္း မိန့္ခြန္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အာဏာပို္င္ တစ္ဦးက ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ မ်ားကို ပရိယာယ္ ၾကြယ္ဝစြာျဖင့္ ေမးျမန္းေသာ အခါ လူအုပ္ၾကီးက “ဖက္ဆစ္ အစိုးရ ျဖဳတ္ခ်ေရး ---ဒို့အေရး--- ဒို့အေရး” ဟူ၍ သံျပိဳင္ ေၾကြးေၾကာ္ ခဲ့ၾကသည္။ တြန္႕ဆုတ္သြားေသာ ေဒါက္တာ ခ်စ္ေဆြက ေက်ာင္းသားမ်ားအား “ေက်ာင္းဝင္း ထဲက မထြက္ရင္ ဘာမွ မျဖစ္ေစရဘူး” ဟု အာမခံခ်က္ ေပးျပန္ သည္။
“ကၽြန္ေတာ္တို့ ေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ ရွိတဲ့ အေဆာင္ေတြဘက္ကို ခ်ီတက္ ၾကတယ္။ အမရ၊ ေတာင္ငူ၊ မႏၲေလး အို… အေဆာင္စံုပါဘဲ။ ‘ဒီမိုကေရစီ ရရွိေရး ---ဒို့အေရး’ ‘ တစ္ပါတီ စနစ္ --- က်ဆံုးပါေစ’ ဆိုတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံေတြဟာ ေက်ာင္းပတ္ဝန္းက်င္ တစ္ခုလံုးကို ပဲ့တင္ ထပ္ေစခဲ့သည္။ ေက်ာင္းေဆာင္ ထဲက ေက်ာင္းသားေတြ တစ္သုတ္ျပီး တစ္သုတ္ ထြက္လာၾကျပီး ဆႏ
ၵျပပြဲမွာ ပါလာၾကတယ္။ ခ်က္ခ်င္းပဲ ေက်ာင္းသား ေလးငါးေထာင္ အထိ ျဖစ္လာတယ္” ဟု ကိုလင္းက ေျပာျပသည္။ ကိုလင္းမွာ အသက္ ၂၂ ႏွစ္ရွိ ေဆးေက်ာင္းသား တစ္ဦး ျဖစ္ျပီး မတ္လ အတြင္း ပထမ ဦးဆံုး လႈပ္ရွားမႈမ်ား တြင္ ပါဝင္ခဲ့သူ ျဖစ္၏။ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ နည္းတူ အေရးအခင္း မျဖစ္ပြား ခင္က လမ္းစဥ္ လူငယ္ စည္းရံုးေရးမွဴး တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။
“ကၽြန္ေတာ္တို့ စက္မႈ တကၠသိုလ္ကို ခ်ီတက္ ၾကစို႕”
ေဟာေျပာသူ လူငယ္ တစ္ဦးက အထက္ပါ အတိုင္း အေရးဆိုလိုက္သည့္ အခါ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ေက်ာင္းသား မ်ားက သူ႕အဆိုက္ို လက္သီးလက္ေမာင္းတန္း၍ စိတ္ဓာတ္ တက္ၾကြစြာျဖင့္ ၾကိဳဆို ေထာက္ခံလိုက္၏။
ထြန္းဦးက “မြန္းလြဲ ၃နာရီမွာ ကၽြန္ေတာ္တို့ စျပီး ခ်ီတက္ ၾကတယ္။ ျပီးေတာ့ လႈိင္ေဒသ ေကာလိပ္ ကို ဦးတည္ ထြက္လာ ခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ ေထာင္နဲ့ ခ်ီျပီး အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး ေၾကြးေၾကာ္ ရင္း ျပည္လမ္းမၾကီး တစ္ေလွ်ာက္ ခ်ီတက္ လာခဲ့ၾကတယ္။ တကယ့္ကို စိတ္ဓာတ္တက္ၾကြ စရာၾကီးဘဲ။ ကၽြန္ေတာ့္ တစ္သက္မွာ ဒီလိုဟာမ်ိဳး တစ္ခါမွ မျမင္ဖူးခဲ့ဘူး” ဟု ေျပာျပသည္။
တပ္ေတာ္ဦးမွာ ခြပ္ေဒါင္း ေအာင္လံက တလူလူ လြင့္ေနသည္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ အဓိပတိ လမ္းမၾကီး ဂိတ္မွာ စုျပဳံ ထြက္လာၾကေသာ ေက်ာင္းသား ထုၾကီး ၏ ေရွ႕ဆံုးရွိ လူငယ္ တစ္ဦးက ျမန္မာ့ အမ်ိဳးသားေရး သမိုင္း တစ္ေလွ်ာက္လံုးတြင္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာ အနီေရာင္ ေအာက္ခံ၌ ေရႊဝါေရာင္ ခြပ္ေဒါင္း ပါရွိသည့္ ေအာင္လံကို ခပ္ျမင့္ျမင့္ လႊင့္ထူ၍ ေျခလွမ္း က်ဲက်ဲျဖင့္ ေလွ်ာက္လ်က္ ရွိသည္။ လမ္းတေလွ်ာက္တြင္ လံုခ်ည္ စိမ္းဝတ္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ရြယ္ အထက္တန္းေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသား မ်ားက ခ်ီတက္ လာေသာ ေက်ာင္းသားထု ထဲသို့ ဝင္ေရာက္ လက္တြဲ ခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာင္းသား ထုၾကီးမွာ လူပင္လယ္ အလား ၾကီးထြား တိုးပြား လာကာ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ လႈိင္းလံုးၾကီးမ်ား ပမာ တလိမ့္လိမ့္ တက္လာျပီး ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားကို လည္း စည္းခ်က္ ညီညီ သံျပိဳင္ ခ်ီ၍ ေၾကြးေၾကာ္ ေနၾကသည္။ အေျခအေနမွာ အားတက္ ၾကည္နူးဖြယ္ရာပင္။ ဆႏၵျပသူ အားလံုး နီးပါးမွာ နုနယ္ ငယ္ရြယ္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ အေလွ်ာက္၊ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္နွစ္ေက်ာ္ ကာလက ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး ဆႏၵျပပြဲ မ်ားကိုပင္ ေသခ်ာစြာ သိရွိပံု မရၾကေပ။
ထြန္းဦးက ဆက္၍ ေျပာသည္မွာ -
“ အင္းလ်ား ကန္ေဘာင္နဲ့ ျပည္လမ္းမ ၾကားမွာ ‘တံတားျဖဴ’ ရယ္လို့ လူသိမ်ားတဲ့ ေျမာင္းကူးတံတား ရွိတယ္။ တံတားျဖဴ ကို ေက်ာ္တယ္ ဆိုတာနဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို့ အားလံုး ျဗဳန္းစားၾကီး ရပ္တန့္သြားတယ္။ သံဆူးၾကိဳး ေခြေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို့ ေရွ႕ လမ္းမေပၚမွာ ျဖတ္ျပီး ကာထားတာကို ေတြ႕လိုက္ရတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္မွာ စစ္သားေတြက ကၽြန္ေတာ္တို့ကို ေသနတ္ေတြနဲ့ ခ်ိန္ထားတယ္။ ဘရင္းကယ္ရီယာ (စက္ေသနတ္ တပ္ဆင္ထားတဲ့ သံခ်က္ကာကား) ကိုေတာ့ တပ္ဖြဲ႕ရဲ့ ေနာက္ လမ္းခလယ္မွာ ရပ္ထားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့ အေတာ္ကို ထိတ္လန့္ သြားၾကတယ္”
“တစ္ခ်ိန္ထဲမွာပဲ ကၽြန္ေတာ္တို့ အားလံုး အမ်ိဳးသား သီခ်င္းကို ေရာ၊ စစ္ သီခ်င္းကို ေရာ တျပိဳင္ထဲ ဝိုင္းဆိုၾကတယ္။ ‘ျပည္သူ႕ တပ္မေတာ္၊ တို့ တပ္မေတာ္’ လို့ တစ္ခ်ိဳ႕က ေအာ္ၾကတယ္။ ေနာက္လွည့္ၾကည့္ လိုက္တဲ့ အခါမွာ အသက္ရႈ ရပ္သြား သလား ေအာက္ေမ့ လိုက္ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ့ ဘယ္ဘက္မွာ ဆိုရင္ အိမ္ ျခံစည္းရိုး အျမင့္ၾကီး ေတြက ကာရံ ထားတယ္။ ညာဘက္မွာ ေတာ့ အင္းလ်ား ကန္ေဘာင္ရိုးပဲ ရွိေတာ့တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့ အားလံုးပိတ္မိ ေနျပီ ဆိုတာကို နားလည္ လိုက္ၾကတယ္”
အမိန့္ေပးသံ တစ္ခု ထြက္လာျပီး လံုထိန္းမ်ားက ေက်ာင္းသားမ်ားကို ဝင္ရိုက္ ၾကေတာ့သည္။ နံပါတ္တုတ္မ်ား ဝီေခၚ ေနသည္။ အရိုးတြင္တြင္ က်ိဳးအက္သံမ်ား အတိုင္းသား ၾကားေနရသည္။ ေသြးမ်ား လူးေနသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ညီးတြားသံမ်ား၊ ငယ္သံပါေအာင္ ေအာ္ဟစ္ေနသံမ်ား ပြက္ေလာ ရိုက္သြားသည္။ ကန္ေဘာင္ရိုး ေလွခါးမ်ား အေပၚ ေျပးတက္ တိမ္းေရွာင္ရန္ ၾကိဳးစားၾကသည့္ တုန္လႈပ္ ေျခာက္ျခားေနေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားမွာ ကၽြဲအုပ္ ႏြားအုပ္ အလား အတုန္းအရုန္း ပိတ္၍ အရိုက္ခံ ရေလေတာ့သည္။ တစ္ခ်ိဳ႕ လံုထိန္းမ်ားက ေက်ာင္းသူေလးမ်ားကို မဲ၍ ရိုက္ၾကျပီး လက္ဝတ္ တန္ဆာမ်ား နာရီမ်ားကို ခၽြတ္ယူ ၾကျပန္သည္။
တစ္ခ်ိဳ႕က ေျပးလႊားေနေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားကို အင္းလ်ားကန္ထဲသို့ ေမာင္းခ်ကာ ေခါင္းကို ေရထဲနွစ္၍ မေသမခ်င္း သတ္ၾကသည္။ ကံသီ၍ လြတ္ေျမာက္ လာခဲ့ေသာ ဆႏၵျပေက်ာင္းသားမ်ားထဲတြင္ ထြန္းဦးလည္း တစ္ေယာက္ အပါအဝင္ ျဖစ္သည္။ ထြန္းဦးမွာ လမ္း ဘယ္ဘက္ရွိ ျခံစည္းရိုးကို ေက်ာ္၍ ျခံဝင္း အတြင္းသို့ ေျပးဝင္ နိုင္ခဲ့သည္။ ထို လူသတ္ပြဲၾကီးကို မ်က္ဝါးထင္ထင္ ေတြ႕ျမင္ ေနရ၍ ေဒါသ ထြက္ေနသည့္ ျပည္သူတို့က ျခံထဲ ေျပးဝင္ လာၾကေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားကို မိမိတို့ အိမ္မ်ားတြင္ ပုန္းေအာင္းခြင့္ ေပးခဲ့သည္။
လူသတ္ပြဲမ်ား တစ္နာရီခန့္ ၾကာသြားသည္။ လမ္းမ တစ္ေလွ်ာက္ ေသြးအိုင္ မ်ားတြင္ တံုးလံုးပက္လက္ လဲ ေနေသာ အေလာင္းမ်ားမွာ ဖရိုဖရဲ ျဖင့္ ျပန့္က်ဲလ်က္ ရွိသည္။ ‘တံတားျဖဴ’ သည္ လည္း မျဖဴနိုင္ေတာ့။ တံတားနီ ဘဝသုိ့ ရုတ္ျခည္း ကူးေျပာင္း သြားခဲ့ရသည္။ လူမဆန္စြာ ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း ခံလိုက္ရေသာ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေလး မ်ား၏ အေရအတြက္ မွာ နွစ္ဆယ္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ခုနွစ္ဆယ္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ တစ္ရာေက်ာ္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ခန့္မွန္း ေနၾကသည္။ လံုထိန္း တပ္ဖြဲ႕ ေနာက္တြင္ ရွိေသာ ေလာ္ရီ ကားၾကီးမ်ား ေရွ႕သို႕ ေမာင္းထြက္လာျပီး ေသဆံုး သူမ်ားနွင့္ ဒဏ္ရာရ၍ လဲေနသူမ်ားကို ကားေပၚသို့ ပစ္တင္လိုက္ၾကသည္။ ယင္းေလာ္ရီ ကားမ်ား ထြက္ခြာ သြားျပီးသည့္ေနာက္ အသင့္ ေစာင့္ေနေသာ မီးသတ္ကားမ်ား ေရာက္ရွိ လာျပီး လမ္းမၾကီး ေပၚ၌ လည္းေကာင္း၊ တံတားျဖဴ ၌ လည္းေကာင္း၊ အင္းလ်ား ကန္ေဘာင္ရိုး ေလွခါးထစ္မ်ား ေပၚတြင္ လည္းေကာင္း က်န္ရွိခဲ့ေသာ ေသြးအိုင္ မ်ားကို မီးသတ္ပိုက္ျဖင့္ ပက္ျဖန္း ေဆးေၾကာ လိုက္ၾကသည္။ မီးသတ္ကားမ်ား ထြက္ခြာ သြားေသာ အခါ အရာရာတိုင္းမွာ ဘာမွ မျဖစ္ခဲ့ သကဲ့သို့ ေနျခည္ေအာက္တြင္ နဂို အတိုင္း က်န္ရစ္ ခဲ့သည္။
သိသာ ထင္ရွား သည္မွာ ဤ သတ္ျဖတ္မႈ ၾကီးသည္ ေက်ာင္းသားမ်ား အတြက္ ျပစ္ဒဏ္ေပး သင္ခန္းစာ တစ္ခု အေနျဖင့္ အေသးစိတ္ ေသခ်ာစြာ စီစဥ္ ထားေသာ အစီအစဥ္ တစ္ခုသာ ျဖစ္ေပသည္။ ဤ အစီအစဥ္ အတြက္ ျပည္လမ္း ရွိ ျမန္မာ့ အသံ အေဆာက္အဦး မွ ေန၍ ညႊန္ၾကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ စီစဥ္ ညႊန္ၾကားခဲ့သူမွာ ဦးေနဝင္း၏ ညာလက္ရံုးလည္း ျဖစ္၊ မဆလ ပါတီ၏ တြဲဖက္ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးလည္း ျဖစ္ျပီး လံုထိန္း တို့၏ အၾကီးအကဲလည္း ျဖစ္သူ ဦးစိန္လြင္ ပင္တည္း။
မ်က္ျမင္ သက္ေသမ်ား၏ ေျပာျပခ်က္ ေၾကာင့္ တံတားျဖဴ ေသြးေခ်ာင္းစီး လူသတ္ပြဲၾကီး သတင္းသည္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ တစ္ျမိဳ့လံုး တစ္မုဟုတ္ခ်င္း ပ်ံ႕နွံ႕ သြားခဲ့သည္။ တစ္ခ်ိဳ႕က မယံုခ်င္ ၾကေသးေပ။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာျပည္သည္ ေရႊေစတီ မ်ား အစီအရီျဖင့္ ျပံဳးပန္း ၾကည္လင္ျပီး ယဥ္ေက်း သိမ္ေမြ႕သည့္ နိုင္ငံ တစ္နိုင္ငံ အျဖစ္ နားလည္ ထားေသာ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေတာ္ ရွိ နိုင္ငံျခားသားတို့ အဖို႕ ပို၍ မယံုၾကည္နိုင္ေအာင္ ျဖစ္ေနၾကသည္။ သို့ေသာ္ စစ္အစိုးရ လက္ေအာက္တြင္ ၂၆ နွစ္ တိုင္တုိင္ ေနထိုင္ လာခဲ့ရေသာ ရန္ကုန္ ျမိဳ႕သူျမိဳ႕သား အမ်ားစုမွာ ၁၉၆၂ ခုနွစ္ နွင့္ ၁၉၇၀ ခုနွစ္မ်ားတြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ ေက်ာင္းသား အံုၾကြ မႈ ၾကီးမ်ားကို အစိုးရ၏ ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ နွိမ္နင္းခဲ့သည့္ သာဓက မ်ားေၾကာင့္ ထိုသတင္းကို သံသယ ကင္းစြာျဖင့္ လက္ခံ ယံုၾကည္ ခဲ့ၾကသည္။ အစိုးရသည္ ယခင္ အခါမ်ားထက္ ပိုမို ရက္စက္စြာ နွိပ္ကြပ္ရန္ ျပင္ဆင္ ထားေသာေၾကာင့္ ျပည္သူတို့ ထိတ္လန့္ တုန္လႈပ္ ခဲ့ရသည္။
ညဥ့္နက္ပိုင္းတြင္ ကိုလင္းသည္ တုန္လႈပ္ ေျခာက္ျခားမႈ ေဝဒနာမ်ားကို သက္သာေစရန္ ျပည္လမ္းမရွိ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ တစ္ဆိုင္ သို့ ထြက္လာ ခဲ့သည္။ တုန္လႈပ္ ေျခာက္ျခားစရာ အေတြ႕အၾကံဳ မ်ားကို ကိုလင္းက ေအာက္ပါအတိုင္း ဝမ္းနည္းေၾကကြဲစြာ ျပန္ေျပာျပရွာသည္။
“၁၆ ရက္ ေန့ ည သန္းေခါင္ယံ မတိုင္မီ အခ်ိန္ေလး မွာ လံုထိန္းေတြ ပါလာတဲ့ အနီေရာင္ ‘ဒက္ဆန္း ပစ္ကပ္’ ကားတစ္စီး ကၽြန္ေတာ္တို့ဘက္ လာေနတာ ေတြ႕ရတယ္။ ကားကို အင္းလ်ားကန္ နေဘးမွာ ရပ္လိုက္ျပီး ကားေပၚက မိန္းကေလး သံုးေယာက္ကို ကန္ေဘာင္ရိုးေပၚ ဆြဲေခၚ သြားၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့လည္း အျပင္ မထြက္ရဲ ၾကဘူး။ ခဏ အၾကာမွာ အဲဒီကား ျပန္ထြက္သြားတယ္။ သူတို့ ေခၚလာတဲ့ မိန္းကေလး သံုးေယာက္ ျပန္ပါ မသြားဘူး။ ဒါနဲ့ ကၽြန္ေတာ္ ကန္ေဘာင္ရိုးေပၚ တက္ၾကည့္ေတာ့ ကိုယ္ေအာက္ပိုင္း ေသြးေတြ တသြင္သြင္ စီးေနျပီး သတိ ေမ့သလို ျဖစ္ေနတဲ့ မိန္းကေလး သံုးေယာက္ကို ေတြ႕ရတယ္။ သူတို့ကို ကၽြန္ေတာ္တို့ လက္ဘက္ရည္ ဆိုင္ထဲ သယ္လာခဲ့ၾကတယ္။ သူတို့ ညီးညဴ ေနၾကတာ တစ္ညလံုး လိုလို ပါပဲ။ ေသြးလြန္ျပီး ေသသြားမယ္လို့ေတာင္ ကၽြန္ေတာ္ ထင္မိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့ ညဥ့္အေမွာင္ၾကီးထဲ မထြက္ရဲ ၾကလို့ မိုးလင္းတဲ့ အထိ ေစာင့္ ေနခဲ့ရတယ္”။
မတ္လ ၁၇ ရက္ ၾကာသာပေတးေန့။
“မနက္ ၅နာရီေလာက္ မိန္းခေလးေတြကို ရန္ကုန္ ေဆးရံုၾကီးသို့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ပို႕ေပးလိုက္တယ္။ သူနာျပဳ ဆရာမ တစ္ေယာက္က ဒီလို အမႈမ်ိဳး အမ်ားၾကီး ေဆးရံု ေရာက္ေနတယ္လို့ ေျပာတယ္။ မိန္းခေလး တစ္ဦး ဆိုရင္ အုပ္စုလိုက္ မတရား ျပဳက်င့္ ခံရလို့ သားအိမ္ကြဲ ျပီး ေသဆံုး သြားတယ္လို့ သိလိုက္ရတယ္”
ျပည္သူမ်ား အေနနွင့္ မခံမရပ္ ျဖစ္လာျပီး အမ်က္ေဒါသ ပိုမို ၾကီးထြား လာသည္ကို ဂရု ျပဳမိ၍ လားမသိ။ ထိုေန့တြင္ အစိုးရက ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အေရးအခင္း ျပႆနာ မ်ားကို စစ္ေဆးရန္ ‘စံုစမ္း စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္’ တစ္ခု ဖြဲ႕စည္း ျပီး ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။ သို့ေသာ္ ပထမဆံုး ေသဆံုးခဲ့ရသူ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ ကိစၥကိုသာ စံုစမ္း စစ္ေဆးမည္ဟု ဆို၏။ ေမာင္ဖုနး္ေမာ္သည္ ဓားထိုးခံရျပီး ေသဆံုးျခင္း မဟုတ္၊ ေသနတ္ ဒဏ္ရာေၾကာင့္ ေသရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ အစိုးရက ဝန္ခံလာခဲ့သည္။ သို့ရာတြင္ တံတားျဖဴ ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္မႈကိုမူ တစ္ခြန္းတစ္ပါဒမွ် မဟခဲ့ေပ။
စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ရန္ အတြက္ ျပည္သူ႕ တရားသူၾကီး အဖြဲ႔ဝင္ ဦးဘေမာ္ ဦးစီးျပီး ျပည္သူ႕ ဥပေဒ အက်ိဳးေဆာင္ အဖြဲ႕မွ ဦးလွတင့္ နွင့္ ျပည္သူ႔ လုပ္ငန္း စစ္ေဆးေရး အဖြဲ႔မွ ေဒါက္တာ ေမာင္ရွိန္ တို့ ပါဝင္ေသာ ၃ဦး ေကာ္မရွင္ကို အစိုးရက ဖြဲ႕စည္း ေပးလိုက္သည္။ အျခား တိုင္းျပည္ မ်ားတြင္ နိုင္ငံေတာ္ တရားရုံးခ်ဳပ္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ နုိင္ငံေတာ္ လုပ္ငန္း စစ္ေဆးေရး ဌာနခ်ဳပ္ ဟူ၍လည္းေကာင္း ေခၚၾကမည္ ျဖစ္သည္။ အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီး၏ ေရွ႕မွ ‘ျပည္သူ႔’ ဟူေသာ ေဝါဟာရကို သံုးထားျခင္းမွာ ဦးေနဝင္း အစိုးရ၏ ထြင္လံုး တစ္ခု ျဖစ္ျပီး သူ၏ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ကို ‘ဆိုရွယ္လစ္ ဒီမိုကေရစီ’ အျဖစ္ လွည့္စား ထားေသာ အသံုးအနႈန္း ျဖစ္သည္။
မည္သို့ဆိုေစ စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔ေပးလိုက္သည့္ ကိစၥမွာ မၾကံဳဘူးေသာ ျဖစ္ရပ္ တစ္ခုပင္ ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား အဖို႕ ေအာင္ပြဲ တစ္ရပ္လည္း ျဖစ္သည္။ ဤကဲ့သို႕ ဖြဲ႕စည္း ေပးလိုက္ျခင္းသည္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို မျငိမ္သက္ သြားေစသည့္ အျပင္ ေရွ႕ဆက္ တုိက္ပြဲ ဝင္ရန္ တြန္းအား ေပးသကဲ့သို့ ျဖစ္ေနသည္။
ပင္မ တကၠသိုလ္ ဘြဲ႔နွင္းသဘင္ ခန္းမ ေရွ႕တြင္ ေက်ာင္းသား နွစ္ေထာင္ေက်ာ္ ထပ္မံ စုေဝးၾကျပီး လြတ္လပ္ေသာ ေက်ာင္းသား သမဂၢကို ဖြဲ႕စည္းလိုက္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသား တစ္ဦးျပီး တစ္ဦး တကၠသိုလ္ အပန္းေျဖ ရိပ္သာ နားရွိ စင္ျမင့္ေပၚမွ ေန၍ အစိုးရကို ဆန့္က်င္ ရႈတ္ခ်ေၾကာင္း ေဟာေျပာၾကေလသည္။ တတိယနွစ္ (သခၤ်ာ) မွ ေက်ာင္းသား တစ္ဦး ျဖစ္သူ ေမာင္ေမာင္ေက်ာ္ သည္လည္း ပထမဦးဆံုး ေဟာေျပာ ၾကသည့္ ပုဂၢိဳလ္ မ်ားထဲတြင္ ပါဝင္သည္။ ထို့ေနာက္ အာဝဇၨန္း ရႊင္ ေသာ မင္းေဇယ်ာ ဆိုသူ လူငယ္ တစ္ဦးနွင့္ ရဲရဲေတာက္ သတၲိခဲမေလး ယုယုေမာ္ တို႕ကလည္း ေဟာေျပာ ၾကသည္။
တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေဟာင္း တစ္ဦးျဖစ္သူ တုိက္ေမာင္းကလည္း သူပါဝင္ခဲ့ေသာ ၁၉၇၄ ခုနွစ္ ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈ အေရးေတာ္ပံု ၾကီးတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ားက ကုလ သမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး ခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးသန့္၏ စ်ာပနကို ခမ္းနားစြာ ဂုဏ္ျပဳ က်င္းပလိုခဲ့ၾကပံု၊ ဦးသန့္၏ ရုပ္အေလာင္း ထားရွိရာ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ နယ္ေျမ သို႔ စစ္သားမ်ား ဝင္စီးကာ ရုပ္အေလာင္းကို သိမ္းပိုက္ လိုက္ၾကပံု၊ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူ အေျမာက္အျမား ေသဆံုး ခဲ့ရပံုု မ်ားကို ျပန္လည္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အျခား ေဟာေျပာသူမ်ား၏ မီးေမာင္းထိုး ရွင္းလင္း တင္ျပခ်က္ မ်ားတြင္ ကမၻာ့ ကုလ သမဂၢ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ မွ ျမန္မာ နုိင္ငံအား ဖြံ႔ျဖိဳး တိုးတက္မႈ အနည္းဆံုး နိုင္ငံ တစ္ခု အျဖစ္ အဆင့္ ခ် သတ္မွတ္ လိုက္ပံု၊ အာရွနွင့္ ပစိဖိတ္ ေဒသတြင္ သယံဇာတ အလြန္ၾကြယ္ဝေသာ နိုင္ငံမွ အဆင္းရဲဆံုး နိုင္ငံ အျဖစ္သို့ ေရာက္လာခဲ့ရပံု ဤသို႕ ျဖစ္ရသည္မွာလည္း ဦးေနဝင္း၏ ျမန္မာ့ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ဟု အေယာင္ေဆာင္ လိမ္လည္မႈ ေအာက္တြင္ စစ္တပ္က ၂၆ နွစ္တိုင္တုိင္ အမွားမွား အယြင္းယြင္း အုပ္ခ်ဳပ္ ခဲ့မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ ပါဝင္သည္။
၁၇ ရက္ေန့ နံနက္က ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ျဖစ္ ရပ္ တစ္ခုသည္လည္း ေက်ာင္းသား မ်ားကို ခံျပင္း ေဒါသ ထြက္ ေစခဲ့သည္။
အသက္ ၂၅ နွစ္ ရွိ ဓာတုေဗဒ ဘြဲ႔လြန္ ေက်ာင္းသား ရန္ေနာင္က ျပန္ေျပာျပသည္မွာ-
“အဲဒီ မနက္က ေမာင္ဖုန္းေမာ္ ကို ၾကံေတာ သုႆန္မွာ မီးသျဂၤိဳလ္ မယ္လို့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ၾကားသိ ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့ တစ္ေတြ ေထာင္ နဲ့ ခ်ီ ျပီး ၾကံေတာ သုႆာန္မွာ သြားေစာင့္ ေနၾကတယ္။ လံုထိန္းလက္ခ်က္ေၾကာင့္ ပထမဦးဆံုး ေသဆံုး ရတဲ့ ေက်ာင္းသားကို ေနာက္ဆံုး အေနနဲ့ ဂါရဝ ျပဳခ်င္ ၾကလို့ပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို့ နာရီေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာ ေစာင့္ ေနခဲ့ရတယ္။ မြန္းလြဲ တစ္နာရီေလာက္ က်ေတာ့ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ အေလာင္းကို မထင္မရွား အေခါင္း တစ္ခုထဲမွာ ထည့္ျပီး သယ္ေဆာင္ လာတဲ့ ကားကို ပုလိပ္ အေစာင့္အေရွာက္ အျပည့္နဲ့ ေမာင္းယူ သြားျပီး တာေမြ သခၤ်ိဳင္းမွာ မီးသျဂၤိဳလ္ လိုက္တယ္လို့ သိရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့ အရမ္း ေဒါသထြက္ ခဲ့ၾကတယ္။
ရန္ေနာင္ ေက်ာင္းေဆာင္ သု့ိ ျပန္ေရာက္သည့္ အခါ ရန္ကုန္ ပင္မ တကၠသိုလ္ဝင္း ပတ္ပတ္လည္ ၌ ကြန္မန္ဒို တပ္သားမ်ား က ေနရာယူ ေစာင့္ၾကပ္ ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ သူတို့ လည္ပင္းတြင္ စည္းထားေသာ လည္စည္း အနီမ်ားကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ အထူး တပ္ရင္း မွ ျဖစ္ေၾကာင္း အလြယ္တကူ ခန့္မွန္း နိုင္သည္။ တကၠသိုလ္ နယ္ေျမ ပတ္လည္ကို စစ္သားေပါင္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္၊ လံုထိန္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္ ျဖင့္ ဝိုင္းရံ ပိတ္ဆို႕ ထားျပီး ဘရင္း ကယ္ရီယာမ်ား၊ မီးသတ္ကား မ်ားလည္း ဝင္း အျပင္ဘက္တြင္ အသင့္ ရပ္ဆိုင္း ထားသည္။ မြန္းတည့္ ခ်ိန္တြင္ ေဒါက္တာ ခ်စ္ေဆြ က ေက်ာင္းသား မ်ားကို မိန့္ခြန္း ေခၽြျပန္၏။ ေက်ာင္းဝင္း အတြင္း၌ ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ လံုျခံဳ မႈ ရွိပါသည္တဲ့။
“ဒါေပမဲ့ အျပင္ ေတာ့ မထြက္ၾကနဲ့” ဟု သူက ထပ္၍ ကြန့္သည္။
မည္သို့ ဆိုေစ ထိုအခ်ိန္ ကာလတြင္ တကၠသိုလ္ ဆရာ တစ္ဦး၏ ဂတိ စကားမွာ အေရးမပါ အရာ မေရာက္ လွေပ။
မြန္းလြဲ ၂ နာရီတြင္ စစ္သားမ်ားက ေသနတ္ ကိုင္ေဆာင္၍ လည္းေကာင္း၊ လံုထိန္းမ်ားက နံပါတ္တုတ္ ကိုင္ေဆာင္၍ လည္းေကာင္း၊ ပင္မ တကၠသိုလ္ နယ္ေျမ ကို ဝင္စီး ၾကေတာ့သည္။ မ်က္ရည္ယို ဗံုးမ်ား ေက်ာင္းသားထု အတြင္းသို့ ပစ္ခြဲ ခဲ့ၾကသည္။
“စစ္သားေတြ ဝင္လာတဲ့ အခ်ိန္ ကၽြန္ေတာ္ အင္းလ်ား ေဆာင္မွာ ရွိေနတယ္။ အလံုပိတ္ အခ်ဳပ္ကားေတြ စစ္သားနဲ့ လံုထိန္းေတြ ေနာက္ကေန ေက်ာင္းထဲ ေမာင္းဝင္လာတယ္။ ရဲခ်ဳပ္ ဦးသိန္းေအာင္ ကိုယ္တိုင္ ပါလာတယ္။ သူက ကၽြန္ေတာ္တို့ကို အေဆာင္ထဲက ထြက္လာ ၾကဖို့၊ မင္းတို့ကို မဖမ္းဘူးလို့ ေျပာေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ထြက္လာ ၾကတဲ့ အခ်ိန္ မွာေတာ့ အခ်ဳပ္ကား ေတြထဲ အတင္းဝင္ခိုင္းျပီး ေမာင္းထြက္ ေတာ့တာဘဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို့ အေဆာင္ တစ္ခုထဲမွာပဲ ေက်ာင္းသား ၁၅၀ ေတာင္ အဖမ္း ခံလိုက္ရတယ္။ ဒီ အထဲမွာ ေက်ာင္းသူ ၄၀ လည္း ပါတယ္” ဟု ရန္ေနာင္က ျပန္ေျပာျပသည္။
ရဲမ်ားက ေက်ာင္းေဆာင္မ်ား ထဲသို႕ ဝင္ေမႊျပီး ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား စုစုေပါင္း တစ္ေထာင္ခန့္ ဖမ္းဆီး ေခၚေဆာင္ သြားသည္။ အဖမ္း ခံရသည့္ အထဲတြင္ ရန္ကုန္ ပင္မ တကၠသိုလ္မွ သမိုင္း အဓိက တတိယနွစ္ ေက်ာင္းသား ေမာင္ေမာင္သြင္ လည္း ပါဝင္ ခဲ့ေလသည္။
“ကၽြန္ေတာ္ ခန့္မွန္း တတ္သေလာက္ ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို့ ဖမ္းလာခဲ့တဲ့ အခ်ဳပ္ကား ဟာ လူတစ္ေယာက္ ၂၀ ေလာက္ပဲ ဆန့္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဖမ္း ထည့္ လာတာက အေယာက္ ၁၀၀ နီးပါး ရွိတယ္။ ပူလိုက္ အိုက္လိုက္ တာလည္း လြန္ပါေရာ။ အသက္ရႈ မဝလို့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ေခါင္းေတြ မူးျပီး လူက ယိုင္ထိုး ခ်င္ သလို ျဖစ္ေနတယ္။ အမ်ားစု ဆိုရင္ မ်က္ရည္ယို ဗံုးေၾကာင့္ ခံစား ေနရတဲ့ ေဝဒနာ၊ အရိုက္ခံရတဲ့ ဒဏ္ရာ ေတြေၾကာင့္ နံုးခ်ည့္ ေနၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့နဲ့ အတူ ပါလာတဲ့ မိန္းကေလး ေတြကို ေရွ႕ပိုင္း က ေလဝင္ေပါက္ ေသးေသးေလးေတြ နား ေရႊ႔ေပးလိုက္လို့ သူတို့ ေလရႈ နုိင္ေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ဘာမွ မျမင္ရဘူး။ ဒါေပမဲ့ တေလွ်ာက္လံုး ေကြ႕ေကာက္ျပီး ေမာင္းေနလို့ ေထာင္ကို ေတာ္ေတာ္နဲ့ မေရာက္နိုင္ဘူး။ ၾကည့္ရတာ လူေတြ အာရံု မစိုက္မိေအာင္ ဟုိေကြ႕ ဒီပတ္နဲ့ ေမာင္းလာပံု ရတယ္”
အခ်ဳပ္ ကားထဲ၌ ေက်ာင္းသား အခ်ိဳ႕ မြန္းပိတ္၍ အသက္ရႈ ၾကပ္ျပီး ေသဆံုး ခဲ့ရသည္။ အသက္ ၁၂ နွစ္ အရြယ္ ကေလး ငယ္ တစ္ဦး မွာ လူမ်ား ျပြတ္သိပ္ ေနသည့္ အခ်ဳပ္ကား တစ္စီးထဲတြင္ ညွပ္ပိတ္၍ ေသဆံုး သြားရသည္။ ထိုသို႕ ေခြးတင္ဝက္တင္ တင္၍ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား တစ္ေထာင္ခန့္ ကို ဖမ္းဆီး ေခၚေဆာင္ကာ ရန္ကုန္ျမိဳ႔ ေျမာက္ဘက္ရွိ နာမည္ ဆိုးလွေသာ အင္းစိန္ေထာင္ သို႕ ထည့္သြင္း လိုက္ေတာ့သည္။ ဆႏၵျပ ေသာ ေက်ာင္းသား မ်ား ေပ်ာ့ည့ံ ဒူးေထာက္ လာေစရန္ အစိုးရသည္ သံလက္သီး ျဖင့္ စတင္ ထိုးနွက္ ေလျပီ။
“ဒီ့ေနာက္မွာ ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို့ တစ္ေတြ မစည္းရံုးလို့ မျဖစ္ေတာ့ဘူး ဆိုတာ သိလိုက္တယ္ေလ”
“အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ စေတးထားျပီး ျဖစ္လို့ လက္ေလ်ာ့ လို့ေတာ့ မျဖစ္ဘူး။ ဒါ့အျပင္ ကၽြန္ေတာ္တို့က အထက္စီး ရေနတယ္လို့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ယံုၾကည္ၾကတယ္။ ျပည္သူေတြ အေနနဲ့လည္း ကၽြန္ေတာ္တို့ကို ကိုယ္ခ်င္းစာ ျပီး အားေပး ၾကပါတယ္။ တကၠသိုလ္ အတြင္း ဆႏၵျပပြဲ တိုင္းလိုလို ထမင္းထုပ္ေတြ၊ ေငြေတြ၊ ေဆးေပါ့လိပ္ေတြ ပို့ေပး ၾကတယ္။ မဟုတ္မဟတ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ အစိုးရကို လူေတြက စိတ္ကုန္ ေနၾကတယ္ ဆိုေတာ့လဲ ကၽြန္ေတာ္တို့ကို ဆက္လက္ ဆႏၵျပ ၾကဖို့ အားေပးၾကတယ္။ ေၾကာက္စိတ္ဝင္ဖို့ ေနေနသာသာ ဆန့္က်င္ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ လူထုက ပိုမို အားေပးလာတယ္”
ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ပင္မ နယ္ေျမ၊ လိႈင္နယ္ေျမ၊ ဗိုလ္တစ္ေထာင္ နယ္ေျမ၊ ၾကည့္ျမင္တိုင္ နယ္ေျမ စသည့္ ေက်ာင္းဝင္း ေလးခု၊ ေဆး တကၠသိုလ္ ၂ ခု၊ သြားဘက္ဆိုင္ရာ ေဆး တကၠသိုလ္ တို့အျပင္ အထက္တန္းေက်ာင္း မ်ားနွင့္ ပါ ဆက္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို လွ်ိဳ႕လွ်ိဳ႕ဝွက္ဝွက္ တိတိက်က် ျဖစ္ေရးအတြက္ ေအာင္ဝင္းနွင့္ ေက်ာင္းသား တစ္စု ကလည္း ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ၾကသည္။
ဆႏၵျပဖို့ လမ္းမေပၚ ပထမ ဦးဆံုး ထြက္လာၾကတုန္းက ကၽြန္ေတာ္တို့ အေတြ႕အၾကံဳ မွ မရွိၾကဘဲ။ ဒါနဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ၁၉၇၄ ခုနွစ္ အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး ဆႏၵျပပြဲေတြမွာ လႈပ္ရွား ခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသား ေဟာင္းေတြနဲ့ ဆက္သြယ္ျပီး အၾကံဥာဏ္ ေတာင္းခဲ့ၾကတယ္။ သူတို့ အေတြ႕အၾကံဳ ေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို့ ေလ့လာ ခဲ့ၾကတယ္”
ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈ အဖြဲ႔အစည္း သ႑ာန္ကို စစ္တပ္နွင့္ မဆလ ပါတီ၏ ပံုစံမ်ိဳး အတုယူ ဖြဲ႕စည္း ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုသို့ ျဖစ္ရသည္မွာလည္း စစ္တပ္နွင့္ မဆလ ပါတီ အဖြဲ႕အစည္း မ်ား၏ ဖြဲ႕စည္းပံု တို့နွင့္သာ ထိေတြ႕ နားလည္ခဲ့ၾကရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ျပန္ၾကားေရး ဌာန တစ္ခု ဖြင့္ျပီး၊ စာရြက္ စာတမ္းနွင့္ ပိုစတာမ်ား ထုတ္ေဝ ျဖန့္ခ်ီေရး၊ ေက်ာင္းသား မ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို လူထုအား အသိေပး ျဖန့္ခ်ီေရး တို့ကို တာဝန္ယူ လုပ္ကိုင္ ခဲ့ၾကသည္။
ဘ႑ာေရးဌာန တစ္ခု ဖြင့္ျပီး အလွဴေငြ ေကာက္ခံ၍ ထမင္းထုပ္နွင့္ ေရ တို့ကို တကၠသိုလ္ နယ္ေျမရွိ ဆႏၵျပ ေက်ာင္းသားမ်ားထံ ေဝငွ ျဖန့္ျဖဴး ေပးၾကသည္။ ၾကက္ေျခနီ အဖြဲ႕ဝင္ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူမ်ားက ေဆးဝါးမ်ား ေကာက္ခံ စုေဆာင္းကာ ေရွးဦး သူနာျပဳ တာဝန္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ ၾကသည္။
လံုျခံဳေရး ဌာနဟု ေခၚေသာ အဖြဲ႕ တစ္ခု ဖြဲ႕စည္းျပီး စစ္တပ္နွင့္ ရဲမ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို အထဲတြင္ စိမ့္ဝင္ ေနေသာ အစိုးရ သတင္းေပးမ်ားကို စီစစ္ ေဖာ္ထုတ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ အစပိုင္း ကတည္းက ျပည္သူမ်ားသည္ သတင္းေပးနွင့္ ေထာက္လွမ္းေရး မ်ားကို လြန္စြာ မုန္းတီး ခဲ့ၾကသည္။ သို့ေသာ္ ကၽြမ္းက်င္ ထက္ျမက္လွေသာ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး ယႏၲရား၏ ေဘးအႏၲရာယ္ကို ေက်ာင္းသားမ်ားက ေကာင္းစြာ သေဘာေပါက္ ၾကသည္။
“ေက်ာင္းေဆာင္ တစ္ခုမွာ ကၽြန္ေတာ္တို့ရဲ့ အက်ဥ္းေထာင္ ကိုေတာင္ ဖြင့္လွစ္ နိုင္ခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာ ကၽြန္ေတာ္တို့ မသကၤာတဲ့ သတင္းေပးေတြကို စစ္ေဆး ၾကတယ္။ ေက်ာင္းသား သံုးေယာက္ အျပစ္ ရွိတာ ေတြ႕ရလို့ သတ္ပစ္ ခဲ့ၾကတယ္” ဟူ၍ ေအာင္ဝင္းက ေျပာျပသည္။
မတ္လ ၁၈ ရက္ ေသာၾကာေန့။
တစ္ေျဖးေျဖး ရုပ္လံုးေပၚလာေသာ ေက်ာင္းသား အဖြဲ႔အစည္း သည္ ေျမစမ္း ခရမ္း ပ်ိဳး တုိက္ပြဲ ဝင္ေလေတာ့သည္။ အသစ္တဖန္ ဖြဲ႕စည္း လိုက္ေသာ ေက်ာင္းသား သမဂၢ က ၁၇ ရက္ ေန့ကို ေနာက္ဆံုးထားျပီး လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ အေရးအခင္းနွင့္ ဆက္စပ္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ ျပႆနာမ်ား၏ ျဖစ္ရပ္မွန္ မ်ားကို သက္ဆုိင္ရာက ေၾကညာ ေပးရမည္ ဟု အစိုးရအား ရာဇသံ ေပးခဲ့သည္။
အာဏာပိုင္တို့က ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ဥေပကၡာ ျပဳျပီး သူတို့ ဖြဲ႕စည္း ထားေသာ စံုစမ္း စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ကို ေက်ာင္းသား တစ္ဦး ေသဆံုး ရျခင္း ကိစၥ နွင့္ ထိုကဲ့သို့ေသာ အမႈ ကိစၥမ်ိဳး ထပ္မံ မျဖစ္ပြား ေစရန္၊ လိုအပ္ေသာ တရားဝင္ အစီရင္ခံစာကို တစ္လအတြင္း ျပဳစု တင္ျပရန္ တာဝန္ေပးလိုက္သည္။ (ေနာက္ဆက္တြဲ (၃) မဆလ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္၏ ဝန္ခံခ်က္မ်ားကို ၾကည့္ရန္၊ မွတ္ခ်က္ စုေဆာင္း တင္ျပသူ)
“ဒီအခ်က္ကို မူတည္ျပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို့ဟာ တကၠသိုလ္ နယ္ေျမမ်ားနဲ့ အင္းလ်ား တစ္ဝိုက္ကေန အျပင္ထြက္ ျမိဳ႕ထဲ ဝင္ျပီး က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ ဆႏၵျပဖို့ ဆံုးျဖတ္ ၾကတယ္” ဟု ထြန္းဦးက ျပန္ေျပာျပသည္။
“ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား ေတြဟာ အဖြဲ႔ေလးေတြ ခြဲျပီး ဆုိင္ရာ တကၠသိုလ္မ်ားနဲ့ ေက်ာင္းေဆာင္ မ်ား ကေန ထြက္လာခဲ့ၾကတယ္။ တစ္ေယာက္ စကား တစ္ေယာက္နားေရာက္ေအာင္ သတင္း ျဖန့္ၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္နဲ့ ေနာက္ ၅ေယာက္ဟာ ကားစီးျပီး ဆူးေလ ဘုရားလမ္း ကို ခ်ိန္းဆို ထားတဲ့ မြန္းတည့္ ၁၂ နာရီ အခ်ိန္မွာ ေရာက္လာၾကတယ္။ ဒီေနာက္ေတာ့ ေစာင့္ ေနတဲ့ လူအားလံုး စုစည္း ျပီး တန္းစီ လွည့္လည္ ၾကေတာ့တာပဲ”
အံ့ၾသ တုန္လႈပ္ သြားေသာ ျမိဳ့သူျမဳိ႔သားမ်ားက ေက်ာင္းသားမ်ားကို ၾကည့္ရႈ ေနၾကစဥ္ ေက်ာင္းသား ၃၀၀ ခန့္သည္ လက္သီး လက္ေမာင္း တန္းကာ ေၾကြးေၾကာ္ သံမ်ား ဟစ္ျပီး ျမိဳ့လည္ေခါင္ရွိ ဆူးေလ ဘုရားကို ပတ္၍ ခ်ီတက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ အေတြေဝဆံုး အထိတ္လန့္ဆံုး ျဖစ္သြားခဲ့သူမ်ားမွာ နိုင္ငံျခားသား ခရီးသည္ လူငယ္တစ္စုပင္ ျဖစ္သည္။ သူတို့ လက္ထဲရွိ လမ္းညႊန္ စာအုပ္မ်ား၊ ေျမပံုမ်ားကို ပစ္ခ်ျပီး စိတ္ရႈပ္သြား ၾကသည္။ ဤ နုိင္ငံသည္ ျငိမ္းခ်မ္းသာယာေသာ ျမန္မာ ေရႊျပည္မွ ဟုတ္ပါေလစ။
ထိုရံုးမွ မိန္းကေလး မ်ားသည္ သံဘာဂ်ာ တံခါးကို အလ်င္အျမန္ ပိတ္လိုက္ၾကသည္။ နိုင္ငံျခား ခရီးသည္ လူငယ္ တစ္ဦးက သံတံခါး ေပါက္ၾကားမွ ေန၍ သူ၏ ကင္မရာျဖင့္ ဓာတ္ပံု ရိုက္ယူ လိုက္သည္။ ထိုဓာတ္ပံု မ်ားသည္ ေနာင္တြင္ ကမၻာ႔ သတင္းမ်ားက ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ျမန္မာျပည္ မွ မတ္လ ဆႏၵျပပြဲ ဓာတ္ပံုမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ကမၻာ႔သတင္း ဓာတ္ပံု မ်ားတြင္ အျခား ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္ တစ္ဦးက တည္းခိုခန္း တစ္ခု အေပၚမွ ရိုက္ယူ သြားေသာ ဓာတ္ပံု အခ်ိဳ႕ကိုလည္း ေတြ႕ျမင္ ရသည္။
“ဘာျဖစ္တာလဲဗ်”
စိုးရိမ္ သြားသည့္ ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္ တစ္ဦးက ေမးလာခဲ့သည္။
“အဲ့ဒါ ေက်ာင္းသား ေတြေပါ့။ သူတို့ အစိုးရကို ဆႏၵျပျပီး ဆန့္က်င္ ေနတာေလ” အမ်ိဳးသမီး စာေရးမငယ္ တစ္ဦးက တည္ျငိမ္စြာျဖင့္ ေျဖလိုက္သည္။
“ခင္ဗ်ား သူတို့ကို ေထာက္ခံ သလား”
“ေထာက္ခံတာ ေပါ့ရွင္။ ဒီအစိုးရကို လူတိုင္းက စိတ္ကုန္ ေနျပီ။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မတို့ ဘာတတ္နိုင္ မွာလဲ။ သူတို့မွာ ေသနတ္ရွိတယ္။ ကၽြန္မ လက္ထဲမွာ ဘာမွ မရွိဘူး”
“တစ္နာရီ အတြင္းမွာ ျပည္သူ ၁၂၀၀၀ ကေန ၁၅၀၀၀ အထိ ေက်ာင္းသား ေတြနဲ့ ပူးေပါင္း လာၾကတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ ျပတင္းေပါက္ကေန အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး ေၾကြးေၾကာ္ သံတိုင္းကို လက္ခုပ္ တီးျပီး အားေပးၾကတယ္။ ေက်ာင္းသား ေတြက အစိုးရပိုင္ ပစၥည္းေတြကို ဖ်က္ဆီး ၾကျပီး နုိင္ငံပိုင္ ကားေတြကို မီးရႈိ႕ၾကေတာ့ ျပတင္းေပါက္မွာ ရွိတဲ့ လူေတြက အားရပါးရ ေအာ္ဟစ္ အားေပးၾကတယ္” ဟူ၍ ထိုေန့က ဟုိတယ္နွင့္ ခရီး သြား လာေရးရံုး အတြင္း ရွိေနခဲ့ေသာ ဘာလင္ျမိဳ႕မွ အေနာက္ ဂ်ာမန္ေက်ာင္းသား တစ္ဦးျဖစ္သူ ေသာမတ္စ္က သူ႕အေတြ႕အၾကံဳကို ျပန္ေျပာျပသည္။ သူက ဆက္၍ “လူေတြက အေသအခ်ာ ေရြးျပီးမွ လုပ္တာ။ မီးပိြဳင့္ ေတြကို ရိုက္ခ်ိဳး၊ အစိုးရ ကားေတြကို မီးရႈိ႕နဲ့ အစိုးရပိုင္ ပစၥည္းေတြကိုပဲ ဖ်က္ဆီး ၾကတာပါ။ ပုဂၢလိက ပိုင္ ပစၥည္းေတြကို ဖ်က္တာမ်ိဳး ဗရမး္ဗတာ လုယက္ ၾကတာမ်ိဳး တစ္ခုမွ ကၽြန္ေတာ္ မျမင္ခဲ့ပါဘူး” ဟု ဆိုသည္။
ဆူးေလ ဘုရား အနီး ရွိ မဟာ ဗႏၶဳလ ပန္းျခံ၌ တာဝန္က်ေနေသာ ျပည္သူ႕ ရဲတပ္ဖြဲ႕မွ တပ္သား ၅၀ခန့္ သည္ ေဒါသ ထြက္ေနေသာ လူအုပ္ၾကီး ကိုျမင္၍ ထိတ္လန့္တၾကား ျဖစ္ျပီး ထြက္ေျပး ကုန္ၾကသည္။
သုိ့ေသာ္ လက္နက္ အျပည့္အစံု တပ္ဆင္ထားေသာ လံုထိန္းမ်ား မိနစ္ အနည္း ငယ္ အတြင္း ေရာက္ရွိ လာျပီး နံပါတ္ တုတ္မ်ားျဖင့္ ဝင္ရိုက္ကာ လူစုေပးေတာ့သည္။ ဤေနရာသည္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕လယ္ရွိ နုိင္ငံျခား သံရံုး မ်ား၏ ေရွ႕တြင္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အေျခအေနမွာ လြန္ခဲ့ေသာ တံတားျဖဴတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အေနအထားမ်ိဳး မဟုတ္ေတာ့ေပ။ အခ်ဳပ္ကား မ်ား၊ စစ္ကားမ်ား တစ္ဝုန္းဝုန္း တစ္ဂံ်ဳးဂံ်ဳး ထိုးဆိုက္လာကာ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ ဆႏၵျပ သူမ်ားကို ဖမ္းဆီးျပီး အခ်ဳပ္ကားေပၚသို့ တင္၍ အင္းစိန္ေထာင္ သို့ ဦးတည္ ေမာင္းေလ ေတာ့သည္။
“ကၽြန္ေတာ္ ပလီေတြကို အသြား ေအာ္ဟစ္ သံေတြနဲ့ အတူ ေသနတ္ ပစ္ေဖာက္တဲ့ အသံေတြကိုပါ ၾကားလိုက္ ရတယ္။ အခ်ိန္ကေတာ့ ၂နာရီ ခြဲေလာက္ ရွိမယ္။ ေရႊတိဂံု ဘုရားလမ္း သိမ္ၾကီးေစ်း ညာဘက္ ျပည္သူ႕ ကုန္တိုက္ၾကီး ေရွ႕မွာ လူအုပ္ၾကီး က မနည္းဘူး။ အဲဒီ လူအုပ္ၾကီး ထဲက တစ္ခ်ိဳ႕ ကုန္တိုက္ ေအာက္ထပ္ကို မီးရႈိ႕ ၾကေတာ့ ေဘးမွာ ရွိတဲ့ လူထုၾကီးက လက္ခုပ္တီးျပီး အားေပးၾက၊ အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး ေၾကြးေၾကာ္သံေတြ ေအာ္ၾကနဲ့ တကယ့္ ပြဲၾကီးပြဲေကာင္း ပါဘဲ” ဟု ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွ အသက္ ၂၃နွစ္ အရြယ္ မူဆလင္ ေက်ာင္းသား တစ္ဦးျဖစ္သူ ေဇာ္ေဇာ္က ျပန္ေျပာျပသည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၌ ရပ္ကြက္ အလိုက္ ‘အံုၾကြမႈၾကီးမ်ား’ ျဖစ္ပြား လာေလျပီ။ လံုထိန္းမ်ားလည္း ဟုိမွ သည္ေျပးကာ လူစုခြဲရန္ ၾကိဳးစား ခဲ့ၾကသည္။ သို့ေသာ္ အခ်ည္းနွီးပင္။ အေျခအေနကား ထိန္း၍ မရနိုင္ေတာ့ျပီ။
ျပည္သူ႕ ကုန္တိုက္ၾကီး မီးစြဲေလာင္ ေနသည္။ မီးျငိမ္း သတ္ရန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း လမ္းတေလွ်ာက္ ေမာင္းႏွင္ လာေသာ မီးသတ္ကား ၃စီးကို ေဒါသမီး ေတာက္ေလာင္ေနသည့္ လူအုပ္ၾကီးက ပိတ္ဆို႕ကာ ကားတစ္စီးကို စတင္၍ မီးရိႈ႕ လိုက္ၾကသည္။ ေနာက္မွ လိုက္လာေသာ က်န္ မီးသတ္ကားနွစ္စီးမွာ အျမန္ ျပန္ေကြ႕ျပီး ေမာင္းေျပးေတာ့သည္။ လူအုပ္ၾကီးက တယ္လီဖုန္း ၾကိဳးမ်ားကိုု ျဖတ္ေတာက္ ပစ္၍ မီးပိြဳင့္ မ်ားကိုလည္း ပိုမို ရိုက္ခြဲ ခဲ့ၾကသည္။ ခ်က္ခ်င္းပင္ ျမိဳ႕ေတာ္ ေနရာ အနွံ႕ အျပားမွ မီးခိုးလံုး မဲၾကီးမ်ား တလူလူ တက္လာသည္။
ထိုေန့ မြန္းလြဲပိုင္း ၌ ကရင္ျပည္နယ္ ျမိဳ႕ေတာ္ ဖားအံ ျမိဳ႕တြင္ စခန္းခ်ထားေသာ တပ္မ ၂၂ မွ တပ္သား အေျမာက္အျမား သည္ ကားမ်ားနွင့္ ေရာက္ရွိလာၾကသည္။ ထို့ေနာက္ ယင္းျမိဳ႕တြင္ အေျခစိုက္ေသာ တပ္မ ၄၄ မွ လည္းေကာင္း၊ ရန္ကုန္ေျမာက္ဘက္ ေမွာ္ဘီ ေလတပ္စခန္း ရွိ တပ္မ ၇၇ မွ လည္းေကာင္း၊ အထူး တပ္သားမ်ား ေရာက္ရွိ လာၾကသည္။ သံခ်ပ္ကာ ကားမ်ားမွာ သမၼတ ေနအိမ္ေတာ္ နွင့္ ဦး ေနဝင္း၏ ေအဒီလမ္းရွိ အင္းလ်ား ကန္ အနီးမွ ေနအိမ္ တို့ကို ေစာင့္ၾကပ္ ေနရာယူထားသည္။ ျမိဳ႕လယ္သို့ ေက်ာင္းသားမ်ား ထပ္မံ၍ အင္အား မျဖည့္ဆည္း နုိင္ရန္ ေရႊတိဂံု ဘုရားလမ္း တေလွ်ာက္တြင္ ဘရင္း ကယ္ရီယာမ်ားျဖင့္ ေစာင့္ၾကပ္ ပိတ္ဆို႕ထားသည္။
အေနာက္ ဂ်ာမန္ ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္ တစ္ဦးျဖစ္သူ ေသာမတ္စ္သည္ ေရႊတိဂံု ရင္ျပင္၌ အဂၤလိပ္လို ေရးထားေသာ စာတမ္းတစ္ခုကို ေတြ႕ရွိ၍ သူ႕မွတ္စု စာအုပ္တြင္ ကူးယူ လာခဲ့သည္။ ထိုစာတမ္းတြင္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား က ကမၻာ႕ကုလသမဂၢ မွ တဆင့္ တိုင္းမ္ မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ထံသို႕ အကူအညီ ေတာင္းခံထားသည္။
S.O.S To Editor Time
c/o UN
Help us!
Burma University Students
ျမင္ျမင္သမွ် လူမ်ားကို ဖမ္းဆီးရန္ အာဏာပိုင္ မ်ားက အမိန့္ ေပးထားပံု ရသည္။ ေသာၾကာေန့ မြန္းလြဲပိုင္း ျဖစ္သည့္ အတြက္ ေထာင္နွင့္ ခ်ီေသာ မူဆလင္ မ်ားသည္ ဆူးေလ ဘုရား အေနာက္ဘက္ ကုန္သည္လမ္း တစ္ဝိုက္ရွိ ပလီမ်ားတြင္ ‘ဂ်ဴမ’ ဘုရား ရွိခုိးျပီး ျပန္လာခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ ဘုရား ရွိခုိးျပီး ျပန္လာ သူမ်ားကို အခ်ဳပ္ကား၊ ေလာ္ရီကား မ်ားနွင့္ ဖမ္းဆီး ေခၚေဆာင္ သြားခဲ့သည္။ အင္းစိန္ေထာင္ မဆန့္ေတာ့သည့္ အခါ ကားၾကီး ကားငယ္ အသြယ္သြယ္ျဖင့္ လမ္းေပၚမွ ျပည္သူမ်ားကို ရန္ကုန္ျမိဳ႕ ေျမာက္ဘက္ ကီလိုမီတာ ၁၀၀ ေဝးေသာ သာယာဝတီေထာင္သို႕ ပို႕ေဆာင္ ခ်ဳပ္ေနွာင္ ထားလိုက္သည္။
အံုၾကြမႈ ၾကီးကို ဦးေဆာင္ သည္ဟု သံသယ ရွိသူမ်ားအား မဂၤလာဒံုရွိ နာမည္ၾကီး အက်ဥ္းေထာင္ ‘ေရၾကည္အိုင္’ သုိ့ အပို႕ခံ ရျပီး ခရီး ဆံုး ၾကရသည္။ ယင္း ေထာင္မွာ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ သူရဲျဖစ္ေသာ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး အဖြဲ႕၏ ၾကီးစိုးရာ ေနရာ ျဖစ္သည္။
ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္ တာဝန္က်ေနေသာ မူဆလင္ နိုင္ငံတစ္ခုမွ သံတမန္ တစ္ဦးက သူ၏ နိုင္ငံျခားေရး ဝန္ၾကီး ဌာနသို့ အစီရင္ ခံရာတြင္ ျပည္သူမ်ားကို ဖမ္းဆီးရန္ အမိိန့္ ေပးပံု ကို ဤသို့ေကာက္ခ်က္ခ် ထားသည္။
“လူစု လူေဝးဟူေသာ ေဝါဟာရသည္ ေတာင္ အာရွတိုက္ ႏြယ္ဖြား မ်ားကို ဆိုလိုရာေရာက္ေနသည္။ ထိုသူမ်ား အားလံုးလိုလိုသည္ နိုင္ငံျခားသားမွတ္ပံုတင္ ကဒ္ျပားမ်ား ကိုင္ေဆာင္ ထားသည့္ နွိမ္ထားျခင္း ခံရသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၁၉၈၂ ခုနွစ္တြင္ အတည္ျပဳေသာ နိုင္ငံသား ဥပေဒ ပုဒ္မ အရ ဧည့္နိုင္ငံသား ဟု ဆိုကာ စြန့္ပယ္ျခင္း ခံရေသာ ျမန္မာ ျပည္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အမ်ားစုမွာ ရန္ကုန္ ျမိဳ႕လယ္ တဝိုက္တြင္ လမ္းေဘး ေစ်းသည္ အျဖစ္ျဖစ္ေစ၊ ေန့စား အလုပ္သမား အျဖစ္ျဖစ္ေစ၊ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ျပဳၾကရသည္။ ျမိဳ႕တြင္း၌ ျဖစ္ေပၚေနေသာ လႈပ္ရွားမႈ တို့က မူဆလင္မ်ား အတြက္ ျပႆနာ တစ္ရပ္ တိုးလာေစသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ေသာၾကာေန့ ဘုရားရွိခိုး အျပီးတြင္ လမ္းမေပၚသို့ စုျပံဳ ထြက္လာေသာ မူဆလင္မ်ားသည္ အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး ေၾကြးေၾကာ္သံ မ်ားျဖင့္ ညံေနေသာ ဆႏၵျပပြဲမ်ား အလယ္တြင္ အမွတ္မထင္ ေရာေနွာကာ ေခ်ာင္ ပိတ္မိ၍ ျဖစ္သည္။”
ဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ ပါဝင္ လႈပ္ရွားရန္ ျမိဳ႕ေတာ္ ရန္ကုန္သို႕ ရရာ ကားၾကံဳ၊ ရထားၾကံဳ စီးျပီး ဆင္းလာ ၾကေသာ အထက္ အညာ တကၠသိုလ္ မ်ားမွ ေက်ာင္းသားမ်ား မွာ ကုသိုလ္ကံ ေကာင္းသည္ဟု ဆိုရမည္။ မႏၱေလး တကၠသိုလ္မွ ေက်ာင္းသား ၇၀ နွင့္ ပ်ဥ္းမနား ေရဆင္း တကၠသိုလ္မွ ေက်ာင္းသား ၂၀ တို့ကို သက္ဆိုင္ရာက ရန္ကုန္ျမိဳ႕ အနီးရွိ လွည္းကူး ဘူတာ မွ တားဆီး၍ ေနရပ္သို့ ျပန္ပို႔ လိုက္ၾကသည္။
အဓိကရုဏ္း ၇ရက္ ေျမာက္ေသာေန့ ျဖစ္သည့္ ေသာၾကာေန့ ညပိုင္းတြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕သည္ စိတ္တုန္လႈပ္ ေခ်ာက္ျခားဖြယ္ တိတ္ဆိတ္ ျငိမ္သက္ေနသည္။ ျမန္မာ့ အသံ အေဆာက္အဦး အေနာက္ဘက္ ရွိ ၾကံေတာ သုႆန္ မီးသျဂၤိဳလ္စက္၏ မီးခိုး ေခါင္းတိုင္မွ မီးခိုးလံုးၾကီးမ်ားမွာ အဆက္မျပတ္ တလူလူ ထြက္လ်က္ ရွိသည္။ ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္ပြဲမွ လူေသ အေလာင္းမ်ားကို မီးရႈိ႕ ဖ်က္ဆီးေနျခင္း ျဖစ္၏။ ေထာင္နွင့္ ခ်ီျပီး အဖမ္း ခံခဲ့ရေသာေၾကာင့္ လမ္းတကာတြင္ လူသူ ကင္းရွင္း ေနသည္။ ညမထြက္ရ အမိန့္ကို တရားဝင္ ေၾကညာျခင္း မရွိဘဲ အစိုးရကားမ်ားက တစ္လမ္းဝင္ တစ္လမ္းထြက္ အသံခ်ဲ႕စက္ ျဖင့္ ျမိဳ႕ေန လူအေပါင္း တို့အား လမ္းေပၚသို့ မထြက္ ၾကရန္ အမိန့္ေပး ေၾကညာလ်က္ ရွိသည္။ ျပည္သူမ်ားက လမ္းေပၚသို့ မထြက္ ၾကေတာ့ ေသာ္လည္း ပထမဆံုး လူထု အံုၾကြမႈၾကီးမွာ ရန္ကုန္တစ္ျမိဳ႕လံုးကို ကိုင္လႈပ္ နုိင္ခဲ့သည္။ အမ်က္ေဒါသ ထြက္ေနေသာ ျပည္သူ တစ္ရပ္လံုး၏ ပစ္မွတ္ မွာ လံုထိန္းမ်ား၏ အၾကီးအကဲ လည္း ျဖစ္၊ ဦးေနဝင္း၏ လူယံုလည္း ျဖစ္ေနေသာ ဦးစိန္လြင္ သာ ျဖစ္ေတာ့သည္။ တိုက္ဆိုင္မႈ သက္သက္ဟု ဆိုရမည္မွာ အေရးအခင္း စတင္ခဲ့ရာ ၾကိဳ႕ကုန္း အေနာက္ပိုင္းရွိ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ အမည္သည္ ‘စႏၵာဝင္း’ ျဖစ္ျပီး ဦးေနဝင္း အခ်စ္ဆံုး သမီး၏ အမည္သည္လည္း ‘စႏၵာဝင္း’ ျဖစ္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။
ျပည္ပတြင္ ထုတ္ေဝ ျဖန္႕ခ်ီခဲ့တဲ့ (၁၇) နွစ္ေျမာက္ အာဇာနည္ ဖုန္းေမာ္ေန့ လက္ကမ္း စာေစာင္မွ ေကာက္နႈတ္ခ်က္မ်ား။
၁။ ေမာင္ဖုန္းေမာ္- ၂၅နွစ္ (ေဆးရုံ မေရာက္မီ ေသဆံုး) ပဥၥမနွစ္ ရန္ကုန္ စက္မႈ တကၠသိုလ္-ဓာတု အင္ဂ်င္နီယာေက်ာင္းသား။
၂။ ေမာင္စိုးနိုင္- ၂၂နွစ္ ( ေဆးရံုတြင္ ခြဲစိတ္ ကုသမႈ ခံယူျပီးေနာ္ ၅-၄-၈၈ ေန့တြင္ ေသဆံုးသည္) ပဥၥမနွစ္ စက္မႈ တကၠသိုလ္- သတၲဳ တူးေဖာ္ေရး ေက်ာင္းသား။
၃။ ေမာင္ျမေအာင္ - ၂၃နွစ္၊ တတိယနွစ္ ရူပေဗဒ ေက်ာင္းသား၊ အိုေအစစ္ အေဆာင္၊ အေနာက္ၾကိဳ႕ကုန္း။
၄။ ေမာင္ျမသင္း-၁၉နွစ္၊ ပထမနွစ္ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား၊ အေဆာင္ A ၂၅၊ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား။
၅။ ေမာင္ျမင့္ဦး- ၂၃နွစ္၊ ေနာက္ဆံုးနွစ္ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား၊ အေဆာင္ A ၂၅၊ စက္မႈ တကၠသိုလ္ဝင္း။
၆။ ေမာင္ေဌးဝင္း-၂၁ နွစ္ ဒုတိယနွစ္ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား။
၇။ ေမာင္သန္းဝင္း -၂၂နွစ္၊ ေနာက္ဆံုးနွစ္ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား။
၈။ ေမာင္ေဇာ္ဝင္း- ၂၈နွစ္၊ အရပ္သား၊ ဘီ ၉၊ က်ိဳက္ဝိုင္း ဘုရားလမ္း၊ မရမ္းကုန္းျမိဳ႕နယ္။
(၂) စိုးနိုင္- ဒဏ္ရာ ရျပီးေနာက္ မက်ဆံုးမီ ေျပာဆိုသြားေသာ စကားမ်ား
“က်ေနာ္တို့ ထြက္ေျပးသည့္ ေနာက္ဘက္မွ လွမ္းပစ္သည္ကို ခံလိုက္ရသျဖင့္ ေက်ာတြင္ ပူကနဲ ျဖစ္သြားပါသည္။ ေနာက္မွ ေျပးရင္း ေအာင့္ လာ သျဖင့္ လက္ျဖင့္ စမ္းၾကည့္ ရာ လက္တြင္ ေသြးမ်ား ေပေနပါသည္။ ေသြးမ်ား ယိုစီးလာ ျပီးေနာက္ နာက်င္လာသျဖင့္ ငါေတာ့ ထိသြားျပီလို့ ေျပာသည့္ အခါ သူငယ္ခ်င္းမ်ားက ဆရာ တစ္ေယာက္ အိမ္သို့ ေပြ႕သြားပါသည္။
ေဆးကုသ ခံေနရစဥ္ အတြင္း ေျခေထာက္ကို လက္ထိပ္ျဖင့္ ခတ္ထားသျဖင့္ စိတ္မခ်မ္းေျမ့ ဖြယ္ရာမ်ား ခံစား ေနရပါသည္”
(စိုးနိုင္သည္ ၁၄.၃.၈၈ ေန့ နံနက္ ၁:၂၅ နာရီတြင္ ေဆးရံုသို့ တက္ေရာက္ခဲ့ျပီး ၅.၄.၈၈ ညေန ၆း၃၀ နာရီတြင္ ကြယ္လြန္သည္။)
(၃) မဆလ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္၏ ဝန္ခံခ်က္မ်ား
အခ်ိဳ႕ တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏ အျပဳအမူနွင့္ အမူအရာ မ်ားမွာ ေက်ာင္းသားမ်ား ကိုသာ ဦးတည္ နွိမ္နင္းသည့္ အမူအရာကို ျပသ သည္ဟု ယူဆဖြယ္ ရွိပါသည္။ အနီးအနားတြင္ ရွိေနေသာ ဆရာ အခ်ိဳ႕၏ အဆိုအရ လံုထိန္း တပ္ဖြဲ႕ဝင္ မ်ားသည္ ေက်ာင္းသား အုပ္စုကိုသာ အဓိက ဦးတည္ လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ မူလက ေမွ်ာ္မွန္းထားသကဲ့သို့ အရပ္သားမ်ား ကိုေရာ၊ ေက်ာင္းသားမ်ားကိုပါ လူစု ခြဲလိမ့္မည္ဟု အထင္ ရွိ ေနသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ား သည္ လံုထိန္း တပ္ဖြဲ႕ဝင္ မ်ား အေပၚ ေဒါသ ျဖစ္ကာ ေက်ာင္းသားနွင့္ လံုထိန္း အျပန္အလွန္ ခဲေပါက္ သည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။
ထို႕ေၾကာင့္လည္း ေက်ာင္းသားမ်ားက စတင္၍ ခဲမ်ားျဖင့္ ပစ္ေပါက္ၾက၍ လံုထိန္း တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား ကလည္း ေက်ာင္းသားမ်ား ပစ္ေသာ ခဲမ်ားျဖင့္ ျပန္လွန္ ပစ္ခတ္ျခင္း ျပဳရာမွ အစ ေက်ာင္းသားမ်ား နွင့္ အရပ္သား အဓိကရုဏ္း အသြင္ မွ ေက်ာင္းသားမ်ားနွင့္ လံုထိန္း တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား အဓိကရုဏ္း အသြင္ သို့ ကူးေျပာင္း သြားသည္ဟု ေကာ္မရွင္ က သံုးသပ္ပါသည္။
လူစု ခြဲရာ၌ မ်က္ရည္ယို ဗံုးမ်ားျဖင့္ စတင္ ပစ္ခတ္ေၾကာင္း၊ ေလ တိုက္ခတ္မႈေၾကာင့္ မ်က္ရည္ယိုဗံုးမ်ားမွာ ထိေရာက္မႈ မရွိဘဲ လူစု ကြဲ မသြားသျဖင့္ ၁၂ ဘိုး ရီမင္တန္ ေျပာင္းေခ်ာ ေသနတ္မ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ကာ လူစု ခြဲ လိုက္ရေၾကာင္း၊ ထိုသို့ မေဆာင္ရြက္မီ လူစု ခြဲၾကရန္နွင့္ လူစု မခြဲလွ်င္ အင္အား သံုး၍ လူစု ခြဲရပါမည္ဟု လည္းေကာင္း၊ ၁၀ မိနစ္ ျခား ေနာက္ထပ္မံ၍ လူစု ခြဲၾကရန္နွင့္ လူစု မခြဲလွ်င္ မ်က္ရည္ယိုဗံုး ပစ္၍ လူစု ခြဲမည္။ လူစု မကြဲလွ်င္ ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ခတ္မည္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ၃ၾကိမ္စီ သတိေပး ေၾကညာေၾကာင္း အဓိကရုဏ္း နွိမ္နင္းေရး တပ္စုမွဴးက ဆိုပါသည္။ လူစုခြဲရန္ အမိန့္ကို လိုက္နာရန္ တာဝန္ ရွိသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ား ကမူ ယင္းသို့ ေၾကညာ သည္ကို မၾကား ရေၾကာင္း ထြက္ဆိုသည့္အျပင္ ပတ္ဝန္းက်င္ ရွိ ဆရာ အခ်ိဳ႕ကလည္း ထိုကဲ့သို့ သတိေပး ေၾကညာသည့္ အသံကို မၾကားရေၾကာင္း လက္ပစ္ဗံုး ပစ္သံနွင့္ တစ္ဆက္တည္း ေသနတ္သံ ကဲ့သို႕ အသံမ်ား ၾကားရသည့္ သေဘာ ထြက္ဆို ထားၾကပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ လူစုခြဲသည့္ ပုဂၢဳိလ္က ေသနတ္ မပစ္မီ ၾကိဳတင္ သတိေပး ေၾကညာရာ၌ လိုက္နာရန္ တာဝန္ရွိေသာ ေက်ာင္းသားမ်ား ၾကားနိုင္ေအာင္ ေၾကညာ သင့္သည္ဟု ေကာ္မရွင္က သံုးသပ္ ခဲ့သည္။
ယခု အေရးအခင္း၌ အဓိကရုဏ္း နွိမ္နင္းရာတြင္ ပါဝင္ ကြပ္ကဲ ေဆာင္ရြက္ သည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ တပ္မေတာ္ မွ ျပည္သူ႕ ရဲတပ္ဖြဲ႕ သို့ အသြင္ ကူးေျပာင္းလာသည့္ ပုဂၢိဳလ္ မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိ ရသည္။ ထို႔ျပင္ အဓိကရုဏ္း နွိမ္နင္းသည့္ အေတြ႕အၾကံဳ မရွိခဲ့ေသးေၾကာင္းလည္း ေကာ္မရွင္မွ ေမးျမန္း၍ သိရပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အဓိကရုဏ္း နွိမ္နင္းရာတြင္ ျမိဳ႕ျပ အင္အားကို အသံုးျပဳ ေဆာင္ရြက္ ရာ၌ လိုက္နာ ရမည့္ အဆင့္ဆင့္ေသာ အခ်က္မ်ားကို တပ္အင္အား ျဖင့္ နွိမ္နင္းသည့္ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေရာေထြးကာ ကိုင္တြယ္ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္နိုင္သည္ ဟုလည္း ေကာ္မရွင္ က သံုးသပ္ ပါသည္။
အမိန့္ေပးသူ- ရန္ကုန္တိုင္း ျပည္သူ႕ ရဲတပ္ဖြဲ႕ မွဴး ဦးေဖၾကည္။
Field commander မွာ အဓိကရုဏ္း နွိမ္နင္းေရး တပ္စုမွဴး ဦးေအာင္ျမင့္။
ေသနတ္ဒဏ္ရာနွင့္ လဲေနေသာ ေမာင္ျမသင္း၊ ေသနတ္ မွန္မည္ စိုး၍ ပုန္းကြယ္ဝပ္ေနၾကေသာ ေမာင္ေဇာ္ဝင္း၊ ေမာင္ေဌးဝင္း၊ ေမာင္သန္းဝင္း တို့ ကဲ့သို့ေသာ အႏၱရာယ္ မျပဳနိုင္ေတာ့သည့္ သူမ်ားကို အဓိကရုဏ္း နွိမ္နင္းေရး တပ္ဖြဲ႕ဝင္ လူငယ္ အခ်ိဳ႕က တုတ္ျဖင့္ ရိုက္ျခင္း၊ ေျချဖင့္ ကန္ျခင္း၊ လက္သီးျဖင့္ ထိုးၾကိတ္ျခင္း၊ ေသနတ္ဒင္ျဖင့္ ရိုက္ျခင္း စသည္တို့ကို ဆက္လက္ ျပဳမူျခင္းမွာ မျပဳလုပ္သင့္ ဟု ဆိုခဲ့ပါသည္။
* * * * * * * * *
ဘာတီးလင့္တနာ Bertil Lintner- Outrage Burma struggle for Democracy စာအုပ္ကို စံဝင္းေမာင္ ႏွင့္ မင္းမ်ိဳးႏိုင္ တုိ့ ဘာသာျပန္ထားေသာ “ေဒါမာန္ဟုန္- ဗမာျပည္ ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲ” အခန္း(၁) “ရန္ကုန္ကို ကိုင္လႈပ္ေသာထို (၇) ရက္” ကို မူရင္းအတိုင္း မွ်ေဝပါသည္။
ဓာတ္ပံု- အင္းလ်ားကန္ေဘာင္ ေအာက္ေမ့ဖြယ္ အခမ္းအနားတြင္ ဝမ္းနည္းေၾကာင္း အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ အလံတစ္ဝက္လႊင့္ထူခဲ့ၾကပံု (၁၉၈၈ စက္တင္ဘာ ၅ရက္)
ဆက္လက္ ေဖာ္ျပပါဦးမည္။
ေလးစားစြာျဖင့္
ေက်ာ္နိုင္
June/29/2013
http://www.facebook.com/kyawnaing111 မွကူးယူေဖၚျပပါသည္။
anti-lobby force
Credit: http://www.facebook.com/kyawnaing111
၁၉၈၈ခု မတ္လ ဒုတိယအပတ္။
ငိုက္ျမည္းေနေသာ ရန္ကုန္ျမိဳ့ေတာ္၌ ထူးထူးျခားျခားလကၡဏာ တစ္စံုတစ္ရာမွ် မေတြ႕ရေခ်။ ခရီးသည္မ်ားနွင့္ ၾကပ္သိပ္ေနေသာ ဘတ္စ္ကားအိုတုိ့သည္ လမ္းမၾကီးမ်ား တေလွ်ာက္ ေလးတြဲ႕စြာ သြားလာေနၾကသည္။ ယိုးဒယား၊တရုတ္၊ အိႏိၵယနွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ပါမက်န္ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံမ်ားမွ ဝင္လာေသာ ေမွာင္ခိုပစၥည္းမ်ိဳးစံုေရာင္းသည့္ ေစ်းမ်ား မွာလည္း စည္ကားလ်က္ရွိေနသည္။
နိုင္ငံ၏ ဘ႑ာေရး လ်ာထားခ်က္ကို ျပည္သူ႕ လႊတ္ေတာ္၌ တင္သြင္းေဆြးေႏြးနိုင္ရန္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ (မဆလ)၏ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္မ်ား စည္းေဝးတိုင္ပင္၍ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။ အရြယ္အစားေသး၍ စိတ္ဝင္စားစရာ နတၳိ ျငီးေငြ႕ဖြယ္ရာအတိျဖစ္ေသာ ျမန္မာ့ သတင္းစာမ်ားမွာလည္း တာဝန္ ေက်ျပြန္စြာျဖင့္ မဆလ ဗဟိုေကာ္မတီအစည္းအေဝး သတင္းမ်ားကို ေဝေဝဆာဆာ ေဖာ္ျပထားၾကသည္။ သတင္းမ်ားတြင္ အစည္းအေဝး တက္ေရာက္ၾကေသာ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္မ်ား၏ အမည္နာမ အျပည့္အစံုကို လည္းေကာင္း၊ အခမ္းအနားမွဴးမ်ား မည္သူမည္ဝါျဖစ္သည္ကို လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ၾကီးမ်ားသည္ ဘ႑ာေရး လ်ာထားခ်က္မ်ားကို တစ္ဦးျပီးတစ္ဦး မည္သို့မည္ပံု ေထာက္ခံေဆြးေႏြးၾကသည္ကို လည္းေကာင္း၊ ရွည္လ်ားစြာ ေဖာ္ျပထားသည္။ ထိုေထာက္ခံေဆြးေႏြးမႈမ်ားမွာ လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ တစ္ခုသာျဖစ္သည္ကို လူတိုင္းသိရွိထားျပီးျဖစ္သည္။ ေနဝင္းကိုယ္တိုင္ ကနဦး ကတည္းက အတည္ျပဳရန္ ညြန္ၾကားထားခ့ဲသည္။ ထံုးစံအတိုင္းသတင္းစာမ်ားတြင္ သတင္းဟူ၍ မယ္မယ္ရရမပါ။ မတ္လ ၁၁ ရက္ေန့ ထုတ္ လုပ္သားျပည္သူ့ေန့စဥ္ သတင္းစာ ေခါင္းၾကီးပိုင္းတြင ္ေက်ာင္းသားမ်ား အေနနွင့္ က်န္းမာေရးဂရုစိုက္ၾကရန္ သတိေပးေဆာ္ၾသ ထားေၾကာင္းကို ေတြ႕ျမင္နို္င္သည္။ နီးကပ္လာေနေသာ အတန္းတင္ စာေမးပြဲကို စိုးရိမ္ပူပန္ျပီး ညဥ့္နက္သန္းေခါင္ယံတိုင္ စာမဖတ္သင့္ေၾကာင္း၊ အခ်ိန္ဇယားဆြဲျပီး အခ်ိန္မွန္မွန္ စာၾကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ သတင္းစာ က ေထာက္ျပသြားသည္။ ထိုအၾကံေပးခ်က္မ်ားကို နွလံုးသြင္းၾကေသာ လူငယ္သံုးဦးမွာ ဝင္းျမင့္၊ အမည္တူ ဝင္းျမင့္နွင့္ ေက်ာ္စံဝင္းတို့ျဖစ္သည္။ သံုးဦးစလံုးမွာ ရန္ကုန္ေျမာက္ပိုင္းဆင္ေျခဖံုးအေနာက္ ၾကိဳ့ကုန္းရွိ အထင္ကရ ရန္ကုန္ စက္မႈတကၠသိုလ္မွ ေက်ာင္းသားမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
မတ္လ ၁၂ရက္ စေနေန့။
ညေနပိုင္းတြင္ ေက်ာင္းဝင္းနွင့္ မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္အင္းစိန္လမ္းမ၏ အျခားတစ္ဖက္ရွိ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္သို့ သံုးေယာက္သား လမ္းေလွ်ာက္ရင္း ေရာက္လာခဲ့ၾကသည္။ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္မွာ သာမာန္ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ေလးသာ ျဖစ္သည္။ ဆိုင္နံရံတြင္ ျမန္မာ ျပကၡဒိန္မ်ား၊ ေမွာင္ခိုေစ်းမွ ဝယ္ယူထားသည့္ ယိုးဒယား ရုပ္ရွင္ မင္းသမီး ပိုစတာမ်ား ခ်ိတ္ဆြဲထားသည္။ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္မွာ အဆန္းတက်ယ္ မဟုတ္ေသာ္လည္း ရပ္ကြက္ လူငယ္မ်ားနွင့္ စက္မႈတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ ေပၚျပဴလာ ျဖစ္ေန၏။ လက္ဘက္ရည္ ေစ်းခ်ိဳျပီး မမတို့စိတ္ၾကိဳက္ စတူရီယိုေတးမ်ားကိုလည္း အလွည့္က် နားေထာင္နိုင္သည္။
ေက်ာင္းသား သံုးဦး လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ အတြင္းသို့ ဝင္ေရာက္လာခ်ိန္တြင္ လူၾကိဳက္မ်ား၊ ေရပန္းစားေနေသာ အဆိုေတာ္ ကိုင္ဇာ၏ ခ်စ္ေတး တစ္ပုဒ္ ပ်ံ႕လြင့္လ်က္ ရွိသည္။ စားပြဲဝိုင္းတစ္ခုမွ ရပ္ကြက္ လူငယ္တစ္စုသည္ ဆူဆူညံညံနွင့္ အရက္ မူးေနၾကပံု ေပါက္ေၾကာင္း သူတို့ သံုးဦး သတိျပဳမိ ၾကသည္။
ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ လက္ဘက္ရည္နွင့္ မုန္းမ်ား မွာယူၾကသည္။ သူတို့နွင့္ အတူ သူတို့အၾကိဳက္ ရွမ္းအမ်ိဳးသား အဆိုေတာ္ စိုင္းထီးဆိုင္၏ တိတ္ေခြတစ္ေခြ ပါလာသည္။ စိုင္းထီးစိုင္၏ ေတးသြားမွာ ေဘာ့ဒီလန္ (Bob Dylan) ၏ ေတးဂီတနွင့္ ခပ္ဆင္ဆင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေရးစပ္ သီဆိုထားသည္မွာ ျမန္မာ့ဟန္ ျဖစ္သည္။
ကိုင္ဇာ၏ ခ်စ္ေတးလိႈင္ မဆံုးနိုင္၍ ေက်ာင္းသားသံုးဦး စိတ္မရွည္ဘဲ ျဖစ္လာရသည္။ သို့နွင့္ ဆိုင္ရွင္ကို ေခၚျပီး သူတို့၏ စိုင္းထီးစိုင္ တိတ္ေခြကို ဖြင့္ေပးရန္ေျပာလိုက္သည္။ အရက္မူးေနသူ လူငယ္မ်ား ထဲမွ တစ္ဦးက ဆိုင္ရွင္အား ထ၍ က်ယ္ေလာင္စြာ ကန့္ကြက္လိုက္သည္။
“စိုင္းထီးစိုင္လား၊ ဒီေကာင္အလကားပါကြာ”
ေက်ာင္းသားမ်ားက ထ၍ ကန္႕ကြက္သူကို လစ္လ်ဴရႈထားျပီး၊ သူတို့၏ တိတ္ေခြကို နားေထာင္ လိုေၾကာင္း ဆိုင္ရွင္ကို ထပ္ေလာင္းေတာင္းဆို ၾကသည္။ ထိုအခိုက္မွာပင္ အရက္မူးေနသူ တစ္ဦးက ထိုင္ခံု တစ္လံုးကို ေကာက္ကိုင္လိုက္ကာ ဝင္းျမင့္၏ ေခါင္းကို ရိုက္ခ်လိုက္သည္။ ရိုက္ပြဲမွာမၾကာလိုက္ပါ။ ေက်ာင္းသား သံုးဦး တပ္ေခါက္ခဲ့ရသည္။ ဝင္းျမင့္ေခါင္းကြဲသြား၍ စိုးရိမ္စိတ္ျဖင့္ နီးစပ္ရာ ေဆးခန္းသို့ ေခၚသြားၾကသည္။ အျဖစ္အပ်က္ကို ေက်ာင္းသားမ်ားက အနီးဆံုး အင္းစိန္ ရဲစခန္းသို့ အေၾကာင္းၾကားခဲ့သည္။ အေသးစိတ္ မွတ္တမ္း ယူျပီးေနာက္ အခ်င္းျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္သို့ သြား၍ တရားခံမ်ားကို ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ အမႈမွာ တရားဥပေဒ၏ လက္ထဲ၌ ရွိေနပံုရသည္။ ဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့ေသာ ဝင္းျမင့္မွာ ေခါင္းတြင္ ပတ္တီး အေဖြးသားျဖင့္ ေက်ာင္းေဆာင္သို့ ျပန္ခဲ့သည္။
မတ္လ ၁၃ ရက္ တနဂၤေႏြေန့။
ဝင္းျမင့္ကို ရိုက္သူမွာ ရပ္ကြက္ ျပည္သူ႕ေကာင္စီ ဥကၠ႒၏သား ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ရဲက တရားခံမ်ားကို လႊတ္လိုက္သည္။ ျပည္သူ႕ေကာင္စီ ဥကၠ႒ ဆိုသည္မွာ ေနဝင္း၏ တစ္ပါတီ အာဏာရွင္ စနစ္တြင္ နိုင္ငံေတာ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားကို လည္ပတ္ေစေသာ ရပ္ကြက္ ဆိုင္ရာ လက္ေရြးစင္ ေထာက္တိုင္မ်ားပင္ ျဖစ္သည္။
ဤသတင္းကို စက္မႈတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား ၾကားသိေသာ အခါ ေဒါသူပုန္ ထၾကေတာ့သည္။ ေက်ာင္းသား သံုးဆယ္ခန့္ ျပည္သူ႕ေကာင္စီရံုးသို့ သြား၍ ကန့္ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ ေကာင္စီဥကၠ႒က ေက်ာင္းသားမ်ား၏ နစ္နာခ်က္မ်ားကို နားမေထာင္ လိုေၾကာင္း ျငင္းပယ္ လိုက္သျဖင္႔ ေက်ာင္းသားမ်ားက ခဲမ်ားနွင့္ ေကာင္စီရံုးကို ပစ္ေပါက္ၾကရာ ရံုး၏ ျပတင္းတံခါးမ်ား ပ်က္စီး သြားသည္။ အတင့္ရဲေသာ ေက်ာင္းသားတစ္ခ်ိဳ႕က ရံုးအတြင္းသို႕ ဝင္ေရာက္ကာ စားပြဲ ကုလားထိုင္မ်ားကို ရိုက္ခ်ိဳး ဖ်က္ဆီးလိုက္ၾကသည္။
သက္ဆိုင္ရာက မည္သို႕မွ် မတုန့္ျပန္ ေသးေသာ္လည္း ေက်ာင္းသား မ်ားသည္ အႏၱရာယ္ကို ၾကိဳျမင္၍ ေက်ာင္းတြင္းသို့ ျပန္လာျပီး လူစုေတာ့သည္။ တကၠသိုလ္ ရွိရာ ျမိဳ႕တိုင္း၌ ေက်ာင္းသားနွင့္ ရပ္ကြက္ လူငယ္ ျဖစ္ေနက် ျပႆနာမ်ိဳး ၾကိဳ႕ကုန္း အေနာက္ပိုင္းတြင္လည္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။
ယမန္ေန့က လက္ဘက္ရည္ ဆိုင္သို႕ ေရာက္ခဲ့ၾကေသာ ေက်ာင္းသား သံုးဦး အပါအဝင္ ေက်ာင္းသားအုပ္ၾကီးသည္ ၾကိဳ႕ကုန္း အေနာက္ပိုင္းသားမ်ားကို သြားေရာက္ ရန္စ ၾကရာမွ ရန္ပြဲ ျဖစ္ပြားျပီး ဒုတိယ ဝင္းျမင့္ ဓားထိုးခံခဲ့ရသည္။
ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ေက်ာင္းသို႕ ျပန္ေျပး၍ လူစုၾကျပန္သည္။ ဤတစ္ၾကိမ္တြင္ ေက်ာင္းသား ဦးေရ နွစ္ရာ သံုးရာခန့္ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ အနီးရွိ လမ္းဆံုသို႕ ခ်ီတက္ခဲ့ ၾကသည္။ လမ္းဆံု အေရာက္တြင္ မေမွ်ာ္လင့္ေသာ ျမင္ကြင္း တစ္ရပ္က ေစာင့္ၾကိဳလ်က္ ရွိသည္။ မီးသတ္ပိုက္ အသင့့္ျပင္ ထားေသာ မီး သတ္ ရဲမ်ားနွင့္ ေၾကာက္ရြံ႕ဖြယ္ လံုထိန္း ၅၀၀ ခန့္က နံပါတ္တုတ္မ်ား၊ ဂ်ီသရီး ေသနတ္မ်ား ကိုင္ေဆာင္၍ ေစာင့္ေနၾကသည္။
ေဒါသ ယမ္းအိုး ေပါက္ကြဲေခ်ျပီ။ လံုထိန္းမ်ား ရွိရာသို႕ ခဲမ်ားျဖင့္ ပစ္ၾကသည္။ ရုတ္တရက္ ေမာင္းျပန္ ေသနတ္သံမ်ား ထြက္ေပၚလာျပီး ေက်ာင္းသား အေတာ္မ်ားမ်ား လဲက်သြား၍ လမ္းမေပၚတြင္ ေသြးေခ်ာင္းစီးလ်က္ ရွိ၏။ ေသြးအလူးလူးနွင့္ အသက္ ၂၃နွစ္သာ ရွိေသးေသာ စက္မႈ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ေမာင္ဖုန္းေမာ္ အား သူ႕သူငယ္ခ်င္းမ်ားက ေက်ာင္းေဆာင္သို႕ သယ္ယူလာခဲ့ၾကသည္။ အေဆာင္ ေရာက္ျပီး ခဏ အၾကာတြင္ ဖုန္းေမာ္သည္ သူ႕ဆရာ လက္ေပၚ၌ ပင္ အသက္ ထြက္သြားသည္။ ေက်ာင္းသား နွစ္ဆယ္ သံုးဆယ္ခန့္ ေသနတ္ ဒဏ္ရာ ရခဲ့သည္။
“ဒဏ္ရာ ရတဲ့ အထဲမွာ ကၽြန္ေတာ့ သူငယ္ခ်င္း စိုးနိုင္နဲ့ ျမင့္ဦး တို့လဲ ပါတယ္” ဟု အသက္ ၂၄ နွစ္ ရွိ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား မင္းနိုင္က ျပန္ေျပာျပသည္။ မင္းနိုင္မွာ ဆႏၵ ျပရာတြင္ ပါဝင္ခဲ့ျပီး အထိအခိုက္ မရွိ လြတ္ေျမာက္ လာသူတစ္ဦး ျဖစ္သည္။
“သူတို့ကို ရန္ကုန္ ေဆးရံုၾကီး မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ သြားၾကည္႕ေတာ့ စိတ္ဓာတ္ အရမ္းက် သြားတယ္။ ဒဏ္ရာၾကီးေတြ ကိုယ္စီ ရေနတဲ့ ၾကားထဲက ကုတင္တိုင္မွာ သံၾကိဳးနဲ့ ခ်ည္ထား လိုက္ေသးတယ္။ သူတို့ကို သီးသန့္ ခြဲထားတဲ့ လူနာခန္း အဝင္ဝမွာ ဆိုရင္လည္း ရဲေတြ ေစာင့္လို့”
ေသနတ္ဒဏ္ရာ ရထားေသာ ေက်ာင္းသား ၆ေယာက္အား လက္ထိပ္ ခတ္ကာ လိႈင္ ရဲစခန္းသို႕ ေခၚသြားသည္။ ေလးဦးမွာ သတိလစ္ ေနၾကေၾကာင္း၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ား ထံမွ သိရသည္ဟု မင္းနိုင္က ေျပာျပသည္။ သူတို့ ၾကမၼာ မည္သို႕ ရွိသည္ကို မသိရေသာ္လည္း စိုးနိုင္နွင့္ ျမင့္ဦးတို့မွာ ရက္မ်ားမၾကာမီ ေဆးရံု၌ပင္ ေသဆံုးခဲ့ရသည္။ စိုးနုိင္၏ အသည္းထဲသို့ က်ည္ဆံဝင္သြားျပီး ျမင့္ဦးမွာ ဝမး္ဗိုက္တြင္ တစ္ခ်က္၊ ဆီးအိမ္တြင္ တစ္ခ်က္ က်ည္ဆံ ထိမွန္ခဲ့သည္။ အထက္ အာဏာပိုင္တို့က သူတို႕အား ခြဲစိတ္ ကုသမည့္ ဆရာဝန္မ်ားကို တားျမစ္ျခင္း မရွိခဲ့ပါက အသက္ရွင္ေကာင္း ရွင္ေပလိမ့္မည္။
ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္မႈမွာ ရင္နင့္စရာ ေကာင္းလွသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား ပို၍ စိတ္ထိခိုက္ ေၾကကြဲ ရသည္မွာ ပထမ ဦးဆံုး ေသဆံုးခဲ့ရသူ ေမာင္ဖုန္းေမာ္သည္ မဆလ ပါတီ၏ လူငယ္ အစည္းအရံုး ျဖစ္သည့္ ‘လမး္စဥ္ လူငယ္’ ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦး ျဖစ္ျပီး စက္မႈ တကၠသိုလ္ ၾကက္ေျခနီ အသင္း ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။ ထို႕အျပင္ ဓာတု အင္ဂ်င္နီယာ သင္တန္း တစ္ေလွ်ာက္၌ ထိပ္တန္းမွ ထူးခၽြန္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
အစပိုင္းတြင္ ဆက္စပ္မႈ ရွိသည္ဟု ယူဆရေသာ ျဖစ္ရပ္ တစ္ခုမွာ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ အနီးရွိ ျပည္သူ႕ဆိုင္ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္သည္။ ရဲက ေက်ာင္းသားမ်ား မီးရိႈ႕ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ေျပာဆို ေနၾကသည္။ ျပႆနာမ်ား ရႈပ္ေထြး ေနသည္ကို အခြင့္ေကာင္း ယူျပီး ေငြစာရင္းနွင့္ ကုန္ပစၥည္း စာရင္း မွတ္တမ္း စာအုပ္မ်ားကို မီးရႈိ႕ ေဖ်ာက္ဖ်က္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္ဟု လူတိုင္းက ယံုၾကည္ ေနၾကသည္။ ျမန္မာ့ ဘ႑ာေရးနွစ္ ကုန္ဆံုးသည့္ မတ္လတြင္ အစိုးရ ဆိုင္မ်ား၏ နွစ္ပတ္လည္ ေငြစာရင္း ရွင္းတမ္းမ်ားကို သက္ဆိုင္ရာသို႕ တင္သြင္း ၾကရသည္။ သို့ျဖစ္၍ နွွစ္ဦး မတ္လ ေရာက္တိုင္း မီးေလာင္မႈ ျဖစ္ပြားေနက် ျဖစ္၏။
ထိုေန့ ညတြင္ ခံျပင္း ေဒါသထြက္ေနၾကေသာ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား မ်ားသည္ ေက်ာင္းေဆာင္မ်ား၌ စည္းေဝး တုိင္ပင္ကာ အခ်က္ (၇)ခ်က္ပါ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို ေရးဆြဲ ခဲ့ၾကသည္။ ထိုေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားမွာ ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္မႈနွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ သတင္းစာ၊ ေရဒီယို၊ တယ္လီေဗးရွင္း တို့မွ ျဖစ္ရပ္မွန္ အတိုင္း ျပည့္စံုစြာ ထုတ္ျပန္ေပးရန္၊ ေသဆံုးသြားေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားနွုင့္ ဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ မိသားစု တို့အား ေလ်ာ္ေၾကးေပးရန္နွင့္ ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္ ခဲ့သည့္ တရားခံ အစစ္အမွန္ မ်ားကို အျပစ္ဒဏ္ ေပးရန္တို့ ျဖစ္သည္။ အျခား ေတာင္းဆိုခ်က္ တစ္ခုမွာ “ေက်ာင္းသား မ်ား၏ အခြင့္အေရးကို တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္ ေပးနိုင္သည့္ ေက်ာင္းသား အဖြဲ႕အစည္း” တစ္ခုကို တရားဝင္ ဖြဲ႕စည္းေပးေရးပင္ ျဖစ္သည္။ ခံယူခ်က္ ပို၍ ျပင္းထန္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားက ေမာင္ဖုန္းေမာ္အား နိုင္ငံေတာ္ စ်ာပန အခမ္းအနားျဖင့္ ဂုဏ္ျပဳ သျဂၤိဳလ္ ေပးရန္ ေတာင္းဆို ခဲ့ၾကသည္။ အမာခံ ေက်ာင္းသား ၁၃ ဦးက က်စ္လ်စ္ေသာ ေသြးေသာက္ အဖြဲ႕ ဖြဲ႕လိုက္ျပီး မိမိတို႕ အေနနွင့္ အျဖစ္မွန္ ေပၚထြက္ေရးအတြက္ အသက္ပင္ စေတးရန္ ျပင္ဆင္ထားေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ပညာေရး ဝန္ၾကီးဌာနမွ ဒုတိယ ဝန္ၾကီး ေဒါက္တာ ေမာင္ဒီ သည္ စက္မႈတကၠသိုလ္သို႕ ညတြင္းခ်င္း ေရာက္ရွိလာျပီး ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ အားလံုးကို ပယ္ခ်လိုက္သည္။ သန္းေခါင္ယံ မတိုင္မီ အခ်ိန္ေလး၌ပင္ ေက်ာင္းသား တစ္စုသည္ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ ေသဆံုးခဲ့ေသာ ေနရာတြင္ လြမ္းသူ႕ ပန္းေခြမ်ား ခ်ကာ ဂုဏ္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ လမ္းေပၚတြင္ ဒူးတုတ္၍ ပန္းေခြေရွ႕တြင္ ဦးခ် ငိုေၾကြးျပီး ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္မႈကို မတရားမႈ သက္သက္ဟု ခံျပင္းကာ ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ် ခဲ့ၾကသည္။
မတ္လ ၁၄ ရက္ တနလၤာေန့။
မုန္တိုင္းထန္သည့္ ရက္သတၲပတ္ ကုန္လြန္ျပီးေနာက္ ေက်ာင္းသားမ်ား စာသင္ခန္းဆီသို့ ျပန္လည္ ဝင္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုေန့ နံနက္တြင္ အစဥ္အျမဲ ေအးခ်မ္း သာယာလ်က္ ရွိေသာ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ပတ္ဝန္းက်င္သည္ အေျပာင္းလဲ ၾကီး ေျပာင္းလဲ သြားခဲ့သည္။
“ေလကိုက ထိုင္းထိုင္း မႈိင္းမႈိင္းၾကီး” ဟု မင္းနိုင္က ေဆြးေျမ႕စြာ ျပန္ေျပာျပသည္။
“ဒါေပမဲ့ တကၠသိုလ္ ဝန္းက်င္မွာ ၾကိမ္ဒိုင္းေတြ၊ နံပါတ္ဒုတ္ေတြ အသင့္ ကိုင္ထားတဲ့ လံုထိန္း တသီတတန္းၾကီးကို ရုတ္တရက္ ျမင္လိုက္ရတဲ့ အခါမွာ ေဆြးေျမ့ေနတဲ့ စိတ္ေတြဟာ ေဒါသ အျဖစ္ ေျပာင္းသြားတယ္။ ဒါက ရန္စတာပဲ။ ရွင္းေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ တို့လည္း သူတို့ကို ကေလာ္တုတ္ ၾကတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ တုတ္တုတ္မွ မလႈပ္ဘူး”
မြန္းလြဲပိုင္းတြင္ အစည္းအေဝးမ်ား လုပ္သူ လုပ္ၾက၊ ေၾကညာစာတမ္းမ်ား၊ ပိုစတာမ်ား ေရးသူ ေရးၾကနွင့္ ေက်ာင္းေဆာင္မ်ားတြင္ လႈပ္လႈပ္ရွားရွား ျဖစ္လာသည္။ ပစ္သတ္ သတ္ျဖတ္မႈကို ေမ့ေမ့ေပ်ာက္ေပ်ာက္ ျဖစ္မသြားေစရန္ သူတို့ သံဓိဌာန္ခ်ျပီး ျဖစ္သည္။ စက္မႈ တကၠသိုလ္မွ ေဆာ္ၾသ သူမ်ားသည္ ရန္ကုန္ရွိ အျခား တကၠသိုလ္မ်ားသို့ သြားေရာက္ျပီး စာရြက္ စာတမ္းမ်ား ေဝငွကာ အျဖစ္အပ်က္မ်ား အားလံုးကို ေျပာျပၾကသည္။ အဖြဲ႕အစည္း ျဖင့္ ဆန့္က်င္ေရး အတြက္ ပထမဦးဆံုး ေျခလွမ္း ကို လွမ္းခဲ့ၾကေပျပီ။
မတ္လ ၁၅ရက္ အဂၤါေန့။
လံုထိန္းနွင့္ စစ္သား ၆၀၀ေက်ာ ္တို့ စက္မႈ တကၠသိုလ္ကို ဝင္စီး ခဲ့ၾကသည္။ မြန္းလြဲ ၃နာရီ ၁၅မိနစ္တြင္ တကၠသိုလ္ဝင္း အတြင္းသို့ ဝင္ေရာက္လာၾကျပီး စစ္ကားမ်ား ေပၚမွ ခုန္ဆင္းလာေသာ လံုထိန္းမ်ားသည္ နံပါတ္တုတ္မ်ားကို ဝင့္ကာ ေက်ာင္းသား အုပ္ဆီသို့ ညာသံေပး၍ ေျပးတက္ လာၾကသည္။
“ထိတ္လန့္ တၾကားနဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ေျပးၾက ရတာေပါ့။ အခ်န္မီ မေျပးနိုင္တဲ့ သူေတြကို ဖမ္းျပီး စစ္ကားေပၚ ေမာင္းတင္ ေတာ့တာပါ။ သံုးေလးရာ ထက္ မနည္း အဖမ္း ခံခဲ့ရတယ္။ ေသနတ္နဲ့ေတာ့ မပစ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ အၾကမ္းပတမ္း အရိုက္ခံခဲ့ရတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ အမ်ားၾကီးဘဲ။ ကၽြန္ေတာ္ရယ္၊ တျခား ေက်ာင္းသား ရွစ္ေယာက္ရယ္၊ ေျမေအာက္ ေရေျမာင္းထဲ အသာေလး ဝင္ေနလိုက္ ၾကျပီး လူဝင္ေပါက္ကို ျပန္ပိတ္ထားလိုက္တယ္။ ေလးေပေလာက္ ျမင့္ျပီး ေမွာင္မဲေနတဲ့ ေျမာင္းတစ္ေလွ်ာက္ ေလးဘက္ေထာက္ သြားခဲ့ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကံေကာင္းလို့ ကၽြန္ေတာ္တို့ တစ္ေယာက္မွ အထိအခုိက္ မရွိခဲ့ဘူး” ဟု စက္မႈ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ထြန္းဦးက ျပန္ေျပာ ျပသည္။
ညပိုင္းတြင္ ျမန္မာ့ အသံမွ စက္မႈ တကၠသိုလ္ အခင္းျဖစ္ပြားမႈ သတင္းကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာသည္။ အခင္းျဖစ္ပြားမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေက်ာင္းသားမ်ား အေပၚ အျပစ္ လံုးလံုး ပံုခ် လိုက္သည္။ “ သို့ျဖစ္၍ မြန္းလြဲပိုင္း၌ ျပည္သူ႔ရဲနွင့္ တပ္မေတာ္သားမ်ားသည္ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ဝင္းအတြင္းသို႕ ဝင္ေရာက္ကာ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ေဆြးေႏြး ရွင္းျပျပီး အေျခအေနကို ထိန္းသိမ္း လိုက္ၾကေၾကာင္း” အေလးအနက္ သတင္းလႊင့္ ေတာ့သည္။ ထပ္၍ ကြန့္သည္မွာ “ရပ္ရြာ ေအးခ်မ္း သာယာေရးနွင့္ တရား ဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို အေနွာက္အယွက္ျပဳ ဆူပူ ၾကေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားအား ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ားက ထိေရာက္စြာ အေရးယူမည္ျဖစ္ေၾကာင္း” ဟူ၍…..။
မတ္လ ၁၆ ရက္ ဗုဒၶဟူးေန့။
သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ရိုက္နွက္ျခင္းနွင့္ ဖမ္းဆီးျခင္း ဟူေသာ သတင္းမ်ားသည္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရွိ အျခား တကၠသိုလ္ နယ္ေျမ မ်ားသို႕ လ်င္ျမန္စြာ ပ်ံ႕နွ႕ံ သြားခဲ့သည္။ ဆႏၵျပပြဲ မ်ားသည္ အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး အသြင္ သို့ သိသိသာသာ ကူးေျပာင္း လာသည္။ အထူးသျဖင့္ မေန့ညက ျမန္မာ့ အသံမွ မဟုတ္မမွန္ သတင္းလႊင့္ ျပီးသည့္ေနာက္ အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရးမွာ ထင္ရွား ေပၚလြင္ လာသည္။ ၁၅ ရက္ေန့ထုတ္ လုပ္သား ျပည္သူ႕ ေန႕စဥ္ သတင္းစာတြင္ “ေမာင္ဖုန္းေမာ္သည္ အရပ္သား မ်ားနွင့္ ရန္ျဖစ္ရာမွ ရရွိေသာ ဓားဒဏ္ရာေၾကာင့္ ေသဆံုးသြား ရသည္” ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
အင္းလ်ားကန္ ေတာင္ဘက္ရွိ ရန္ကုန္ ဝိဇၨာ သိပၸံ တကၠသိုလ္ဝင္း အတြင္း၌ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ေသာ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား မ်ား စုရံုး ၾကျပီး သူတို့သည္လည္း ညီေနာင္ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ေထာက္ခံ ဆႏၵျပ ခဲ့ၾကသည္။ ထံုးသုတ္ မြန္းမံထားေသာ ျဗိတိသွ် ကိုလိုနီေခတ္၏ အၾကြင္းအက်န္ ျဖစ္သည့္ ဘြဲ႕နွင္း သဘင္ ခန္းမေရွ႕တြင္ မိန့္ခြန္းမ်ား ေျပာၾကားကာ စာရြက္ စာတမ္းမ်ား ေဝငွ ခဲ့ၾကသည္။
မြန္းလြဲ တစ္နာရီတြင္ တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ေဒါက္တာ ခ်စ္ေဆြက ေက်ာင္းသားမ်ားကို ေျပရာေျပေၾကာင္း မိန့္ခြန္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အာဏာပို္င္ တစ္ဦးက ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ မ်ားကို ပရိယာယ္ ၾကြယ္ဝစြာျဖင့္ ေမးျမန္းေသာ အခါ လူအုပ္ၾကီးက “ဖက္ဆစ္ အစိုးရ ျဖဳတ္ခ်ေရး ---ဒို့အေရး--- ဒို့အေရး” ဟူ၍ သံျပိဳင္ ေၾကြးေၾကာ္ ခဲ့ၾကသည္။ တြန္႕ဆုတ္သြားေသာ ေဒါက္တာ ခ်စ္ေဆြက ေက်ာင္းသားမ်ားအား “ေက်ာင္းဝင္း ထဲက မထြက္ရင္ ဘာမွ မျဖစ္ေစရဘူး” ဟု အာမခံခ်က္ ေပးျပန္ သည္။
“ကၽြန္ေတာ္တို့ ေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ ရွိတဲ့ အေဆာင္ေတြဘက္ကို ခ်ီတက္ ၾကတယ္။ အမရ၊ ေတာင္ငူ၊ မႏၲေလး အို… အေဆာင္စံုပါဘဲ။ ‘ဒီမိုကေရစီ ရရွိေရး ---ဒို့အေရး’ ‘ တစ္ပါတီ စနစ္ --- က်ဆံုးပါေစ’ ဆိုတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံေတြဟာ ေက်ာင္းပတ္ဝန္းက်င္ တစ္ခုလံုးကို ပဲ့တင္ ထပ္ေစခဲ့သည္။ ေက်ာင္းေဆာင္ ထဲက ေက်ာင္းသားေတြ တစ္သုတ္ျပီး တစ္သုတ္ ထြက္လာၾကျပီး ဆႏ
ၵျပပြဲမွာ ပါလာၾကတယ္။ ခ်က္ခ်င္းပဲ ေက်ာင္းသား ေလးငါးေထာင္ အထိ ျဖစ္လာတယ္” ဟု ကိုလင္းက ေျပာျပသည္။ ကိုလင္းမွာ အသက္ ၂၂ ႏွစ္ရွိ ေဆးေက်ာင္းသား တစ္ဦး ျဖစ္ျပီး မတ္လ အတြင္း ပထမ ဦးဆံုး လႈပ္ရွားမႈမ်ား တြင္ ပါဝင္ခဲ့သူ ျဖစ္၏။ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ နည္းတူ အေရးအခင္း မျဖစ္ပြား ခင္က လမ္းစဥ္ လူငယ္ စည္းရံုးေရးမွဴး တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။
“ကၽြန္ေတာ္တို့ စက္မႈ တကၠသိုလ္ကို ခ်ီတက္ ၾကစို႕”
ေဟာေျပာသူ လူငယ္ တစ္ဦးက အထက္ပါ အတိုင္း အေရးဆိုလိုက္သည့္ အခါ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ေက်ာင္းသား မ်ားက သူ႕အဆိုက္ို လက္သီးလက္ေမာင္းတန္း၍ စိတ္ဓာတ္ တက္ၾကြစြာျဖင့္ ၾကိဳဆို ေထာက္ခံလိုက္၏။
ထြန္းဦးက “မြန္းလြဲ ၃နာရီမွာ ကၽြန္ေတာ္တို့ စျပီး ခ်ီတက္ ၾကတယ္။ ျပီးေတာ့ လႈိင္ေဒသ ေကာလိပ္ ကို ဦးတည္ ထြက္လာ ခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ ေထာင္နဲ့ ခ်ီျပီး အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး ေၾကြးေၾကာ္ ရင္း ျပည္လမ္းမၾကီး တစ္ေလွ်ာက္ ခ်ီတက္ လာခဲ့ၾကတယ္။ တကယ့္ကို စိတ္ဓာတ္တက္ၾကြ စရာၾကီးဘဲ။ ကၽြန္ေတာ့္ တစ္သက္မွာ ဒီလိုဟာမ်ိဳး တစ္ခါမွ မျမင္ဖူးခဲ့ဘူး” ဟု ေျပာျပသည္။
တပ္ေတာ္ဦးမွာ ခြပ္ေဒါင္း ေအာင္လံက တလူလူ လြင့္ေနသည္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ အဓိပတိ လမ္းမၾကီး ဂိတ္မွာ စုျပဳံ ထြက္လာၾကေသာ ေက်ာင္းသား ထုၾကီး ၏ ေရွ႕ဆံုးရွိ လူငယ္ တစ္ဦးက ျမန္မာ့ အမ်ိဳးသားေရး သမိုင္း တစ္ေလွ်ာက္လံုးတြင္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာ အနီေရာင္ ေအာက္ခံ၌ ေရႊဝါေရာင္ ခြပ္ေဒါင္း ပါရွိသည့္ ေအာင္လံကို ခပ္ျမင့္ျမင့္ လႊင့္ထူ၍ ေျခလွမ္း က်ဲက်ဲျဖင့္ ေလွ်ာက္လ်က္ ရွိသည္။ လမ္းတေလွ်ာက္တြင္ လံုခ်ည္ စိမ္းဝတ္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ရြယ္ အထက္တန္းေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသား မ်ားက ခ်ီတက္ လာေသာ ေက်ာင္းသားထု ထဲသို့ ဝင္ေရာက္ လက္တြဲ ခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာင္းသား ထုၾကီးမွာ လူပင္လယ္ အလား ၾကီးထြား တိုးပြား လာကာ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ လႈိင္းလံုးၾကီးမ်ား ပမာ တလိမ့္လိမ့္ တက္လာျပီး ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားကို လည္း စည္းခ်က္ ညီညီ သံျပိဳင္ ခ်ီ၍ ေၾကြးေၾကာ္ ေနၾကသည္။ အေျခအေနမွာ အားတက္ ၾကည္နူးဖြယ္ရာပင္။ ဆႏၵျပသူ အားလံုး နီးပါးမွာ နုနယ္ ငယ္ရြယ္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ အေလွ်ာက္၊ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္နွစ္ေက်ာ္ ကာလက ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး ဆႏၵျပပြဲ မ်ားကိုပင္ ေသခ်ာစြာ သိရွိပံု မရၾကေပ။
ထြန္းဦးက ဆက္၍ ေျပာသည္မွာ -
“ အင္းလ်ား ကန္ေဘာင္နဲ့ ျပည္လမ္းမ ၾကားမွာ ‘တံတားျဖဴ’ ရယ္လို့ လူသိမ်ားတဲ့ ေျမာင္းကူးတံတား ရွိတယ္။ တံတားျဖဴ ကို ေက်ာ္တယ္ ဆိုတာနဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို့ အားလံုး ျဗဳန္းစားၾကီး ရပ္တန့္သြားတယ္။ သံဆူးၾကိဳး ေခြေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို့ ေရွ႕ လမ္းမေပၚမွာ ျဖတ္ျပီး ကာထားတာကို ေတြ႕လိုက္ရတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္မွာ စစ္သားေတြက ကၽြန္ေတာ္တို့ကို ေသနတ္ေတြနဲ့ ခ်ိန္ထားတယ္။ ဘရင္းကယ္ရီယာ (စက္ေသနတ္ တပ္ဆင္ထားတဲ့ သံခ်က္ကာကား) ကိုေတာ့ တပ္ဖြဲ႕ရဲ့ ေနာက္ လမ္းခလယ္မွာ ရပ္ထားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့ အေတာ္ကို ထိတ္လန့္ သြားၾကတယ္”
“တစ္ခ်ိန္ထဲမွာပဲ ကၽြန္ေတာ္တို့ အားလံုး အမ်ိဳးသား သီခ်င္းကို ေရာ၊ စစ္ သီခ်င္းကို ေရာ တျပိဳင္ထဲ ဝိုင္းဆိုၾကတယ္။ ‘ျပည္သူ႕ တပ္မေတာ္၊ တို့ တပ္မေတာ္’ လို့ တစ္ခ်ိဳ႕က ေအာ္ၾကတယ္။ ေနာက္လွည့္ၾကည့္ လိုက္တဲ့ အခါမွာ အသက္ရႈ ရပ္သြား သလား ေအာက္ေမ့ လိုက္ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ့ ဘယ္ဘက္မွာ ဆိုရင္ အိမ္ ျခံစည္းရိုး အျမင့္ၾကီး ေတြက ကာရံ ထားတယ္။ ညာဘက္မွာ ေတာ့ အင္းလ်ား ကန္ေဘာင္ရိုးပဲ ရွိေတာ့တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့ အားလံုးပိတ္မိ ေနျပီ ဆိုတာကို နားလည္ လိုက္ၾကတယ္”
အမိန့္ေပးသံ တစ္ခု ထြက္လာျပီး လံုထိန္းမ်ားက ေက်ာင္းသားမ်ားကို ဝင္ရိုက္ ၾကေတာ့သည္။ နံပါတ္တုတ္မ်ား ဝီေခၚ ေနသည္။ အရိုးတြင္တြင္ က်ိဳးအက္သံမ်ား အတိုင္းသား ၾကားေနရသည္။ ေသြးမ်ား လူးေနသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ညီးတြားသံမ်ား၊ ငယ္သံပါေအာင္ ေအာ္ဟစ္ေနသံမ်ား ပြက္ေလာ ရိုက္သြားသည္။ ကန္ေဘာင္ရိုး ေလွခါးမ်ား အေပၚ ေျပးတက္ တိမ္းေရွာင္ရန္ ၾကိဳးစားၾကသည့္ တုန္လႈပ္ ေျခာက္ျခားေနေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားမွာ ကၽြဲအုပ္ ႏြားအုပ္ အလား အတုန္းအရုန္း ပိတ္၍ အရိုက္ခံ ရေလေတာ့သည္။ တစ္ခ်ိဳ႕ လံုထိန္းမ်ားက ေက်ာင္းသူေလးမ်ားကို မဲ၍ ရိုက္ၾကျပီး လက္ဝတ္ တန္ဆာမ်ား နာရီမ်ားကို ခၽြတ္ယူ ၾကျပန္သည္။
တစ္ခ်ိဳ႕က ေျပးလႊားေနေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားကို အင္းလ်ားကန္ထဲသို့ ေမာင္းခ်ကာ ေခါင္းကို ေရထဲနွစ္၍ မေသမခ်င္း သတ္ၾကသည္။ ကံသီ၍ လြတ္ေျမာက္ လာခဲ့ေသာ ဆႏၵျပေက်ာင္းသားမ်ားထဲတြင္ ထြန္းဦးလည္း တစ္ေယာက္ အပါအဝင္ ျဖစ္သည္။ ထြန္းဦးမွာ လမ္း ဘယ္ဘက္ရွိ ျခံစည္းရိုးကို ေက်ာ္၍ ျခံဝင္း အတြင္းသို့ ေျပးဝင္ နိုင္ခဲ့သည္။ ထို လူသတ္ပြဲၾကီးကို မ်က္ဝါးထင္ထင္ ေတြ႕ျမင္ ေနရ၍ ေဒါသ ထြက္ေနသည့္ ျပည္သူတို့က ျခံထဲ ေျပးဝင္ လာၾကေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားကို မိမိတို့ အိမ္မ်ားတြင္ ပုန္းေအာင္းခြင့္ ေပးခဲ့သည္။
လူသတ္ပြဲမ်ား တစ္နာရီခန့္ ၾကာသြားသည္။ လမ္းမ တစ္ေလွ်ာက္ ေသြးအိုင္ မ်ားတြင္ တံုးလံုးပက္လက္ လဲ ေနေသာ အေလာင္းမ်ားမွာ ဖရိုဖရဲ ျဖင့္ ျပန့္က်ဲလ်က္ ရွိသည္။ ‘တံတားျဖဴ’ သည္ လည္း မျဖဴနိုင္ေတာ့။ တံတားနီ ဘဝသုိ့ ရုတ္ျခည္း ကူးေျပာင္း သြားခဲ့ရသည္။ လူမဆန္စြာ ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း ခံလိုက္ရေသာ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေလး မ်ား၏ အေရအတြက္ မွာ နွစ္ဆယ္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ခုနွစ္ဆယ္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ တစ္ရာေက်ာ္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ခန့္မွန္း ေနၾကသည္။ လံုထိန္း တပ္ဖြဲ႕ ေနာက္တြင္ ရွိေသာ ေလာ္ရီ ကားၾကီးမ်ား ေရွ႕သို႕ ေမာင္းထြက္လာျပီး ေသဆံုး သူမ်ားနွင့္ ဒဏ္ရာရ၍ လဲေနသူမ်ားကို ကားေပၚသို့ ပစ္တင္လိုက္ၾကသည္။ ယင္းေလာ္ရီ ကားမ်ား ထြက္ခြာ သြားျပီးသည့္ေနာက္ အသင့္ ေစာင့္ေနေသာ မီးသတ္ကားမ်ား ေရာက္ရွိ လာျပီး လမ္းမၾကီး ေပၚ၌ လည္းေကာင္း၊ တံတားျဖဴ ၌ လည္းေကာင္း၊ အင္းလ်ား ကန္ေဘာင္ရိုး ေလွခါးထစ္မ်ား ေပၚတြင္ လည္းေကာင္း က်န္ရွိခဲ့ေသာ ေသြးအိုင္ မ်ားကို မီးသတ္ပိုက္ျဖင့္ ပက္ျဖန္း ေဆးေၾကာ လိုက္ၾကသည္။ မီးသတ္ကားမ်ား ထြက္ခြာ သြားေသာ အခါ အရာရာတိုင္းမွာ ဘာမွ မျဖစ္ခဲ့ သကဲ့သို့ ေနျခည္ေအာက္တြင္ နဂို အတိုင္း က်န္ရစ္ ခဲ့သည္။
သိသာ ထင္ရွား သည္မွာ ဤ သတ္ျဖတ္မႈ ၾကီးသည္ ေက်ာင္းသားမ်ား အတြက္ ျပစ္ဒဏ္ေပး သင္ခန္းစာ တစ္ခု အေနျဖင့္ အေသးစိတ္ ေသခ်ာစြာ စီစဥ္ ထားေသာ အစီအစဥ္ တစ္ခုသာ ျဖစ္ေပသည္။ ဤ အစီအစဥ္ အတြက္ ျပည္လမ္း ရွိ ျမန္မာ့ အသံ အေဆာက္အဦး မွ ေန၍ ညႊန္ၾကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ စီစဥ္ ညႊန္ၾကားခဲ့သူမွာ ဦးေနဝင္း၏ ညာလက္ရံုးလည္း ျဖစ္၊ မဆလ ပါတီ၏ တြဲဖက္ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးလည္း ျဖစ္ျပီး လံုထိန္း တို့၏ အၾကီးအကဲလည္း ျဖစ္သူ ဦးစိန္လြင္ ပင္တည္း။
မ်က္ျမင္ သက္ေသမ်ား၏ ေျပာျပခ်က္ ေၾကာင့္ တံတားျဖဴ ေသြးေခ်ာင္းစီး လူသတ္ပြဲၾကီး သတင္းသည္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ တစ္ျမိဳ့လံုး တစ္မုဟုတ္ခ်င္း ပ်ံ႕နွံ႕ သြားခဲ့သည္။ တစ္ခ်ိဳ႕က မယံုခ်င္ ၾကေသးေပ။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာျပည္သည္ ေရႊေစတီ မ်ား အစီအရီျဖင့္ ျပံဳးပန္း ၾကည္လင္ျပီး ယဥ္ေက်း သိမ္ေမြ႕သည့္ နိုင္ငံ တစ္နိုင္ငံ အျဖစ္ နားလည္ ထားေသာ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေတာ္ ရွိ နိုင္ငံျခားသားတို့ အဖို႕ ပို၍ မယံုၾကည္နိုင္ေအာင္ ျဖစ္ေနၾကသည္။ သို့ေသာ္ စစ္အစိုးရ လက္ေအာက္တြင္ ၂၆ နွစ္ တိုင္တုိင္ ေနထိုင္ လာခဲ့ရေသာ ရန္ကုန္ ျမိဳ႕သူျမိဳ႕သား အမ်ားစုမွာ ၁၉၆၂ ခုနွစ္ နွင့္ ၁၉၇၀ ခုနွစ္မ်ားတြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ ေက်ာင္းသား အံုၾကြ မႈ ၾကီးမ်ားကို အစိုးရ၏ ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ နွိမ္နင္းခဲ့သည့္ သာဓက မ်ားေၾကာင့္ ထိုသတင္းကို သံသယ ကင္းစြာျဖင့္ လက္ခံ ယံုၾကည္ ခဲ့ၾကသည္။ အစိုးရသည္ ယခင္ အခါမ်ားထက္ ပိုမို ရက္စက္စြာ နွိပ္ကြပ္ရန္ ျပင္ဆင္ ထားေသာေၾကာင့္ ျပည္သူတို့ ထိတ္လန့္ တုန္လႈပ္ ခဲ့ရသည္။
ညဥ့္နက္ပိုင္းတြင္ ကိုလင္းသည္ တုန္လႈပ္ ေျခာက္ျခားမႈ ေဝဒနာမ်ားကို သက္သာေစရန္ ျပည္လမ္းမရွိ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ တစ္ဆိုင္ သို့ ထြက္လာ ခဲ့သည္။ တုန္လႈပ္ ေျခာက္ျခားစရာ အေတြ႕အၾကံဳ မ်ားကို ကိုလင္းက ေအာက္ပါအတိုင္း ဝမ္းနည္းေၾကကြဲစြာ ျပန္ေျပာျပရွာသည္။
“၁၆ ရက္ ေန့ ည သန္းေခါင္ယံ မတိုင္မီ အခ်ိန္ေလး မွာ လံုထိန္းေတြ ပါလာတဲ့ အနီေရာင္ ‘ဒက္ဆန္း ပစ္ကပ္’ ကားတစ္စီး ကၽြန္ေတာ္တို့ဘက္ လာေနတာ ေတြ႕ရတယ္။ ကားကို အင္းလ်ားကန္ နေဘးမွာ ရပ္လိုက္ျပီး ကားေပၚက မိန္းကေလး သံုးေယာက္ကို ကန္ေဘာင္ရိုးေပၚ ဆြဲေခၚ သြားၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့လည္း အျပင္ မထြက္ရဲ ၾကဘူး။ ခဏ အၾကာမွာ အဲဒီကား ျပန္ထြက္သြားတယ္။ သူတို့ ေခၚလာတဲ့ မိန္းကေလး သံုးေယာက္ ျပန္ပါ မသြားဘူး။ ဒါနဲ့ ကၽြန္ေတာ္ ကန္ေဘာင္ရိုးေပၚ တက္ၾကည့္ေတာ့ ကိုယ္ေအာက္ပိုင္း ေသြးေတြ တသြင္သြင္ စီးေနျပီး သတိ ေမ့သလို ျဖစ္ေနတဲ့ မိန္းကေလး သံုးေယာက္ကို ေတြ႕ရတယ္။ သူတို့ကို ကၽြန္ေတာ္တို့ လက္ဘက္ရည္ ဆိုင္ထဲ သယ္လာခဲ့ၾကတယ္။ သူတို့ ညီးညဴ ေနၾကတာ တစ္ညလံုး လိုလို ပါပဲ။ ေသြးလြန္ျပီး ေသသြားမယ္လို့ေတာင္ ကၽြန္ေတာ္ ထင္မိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့ ညဥ့္အေမွာင္ၾကီးထဲ မထြက္ရဲ ၾကလို့ မိုးလင္းတဲ့ အထိ ေစာင့္ ေနခဲ့ရတယ္”။
မတ္လ ၁၇ ရက္ ၾကာသာပေတးေန့။
“မနက္ ၅နာရီေလာက္ မိန္းခေလးေတြကို ရန္ကုန္ ေဆးရံုၾကီးသို့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ပို႕ေပးလိုက္တယ္။ သူနာျပဳ ဆရာမ တစ္ေယာက္က ဒီလို အမႈမ်ိဳး အမ်ားၾကီး ေဆးရံု ေရာက္ေနတယ္လို့ ေျပာတယ္။ မိန္းခေလး တစ္ဦး ဆိုရင္ အုပ္စုလိုက္ မတရား ျပဳက်င့္ ခံရလို့ သားအိမ္ကြဲ ျပီး ေသဆံုး သြားတယ္လို့ သိလိုက္ရတယ္”
ျပည္သူမ်ား အေနနွင့္ မခံမရပ္ ျဖစ္လာျပီး အမ်က္ေဒါသ ပိုမို ၾကီးထြား လာသည္ကို ဂရု ျပဳမိ၍ လားမသိ။ ထိုေန့တြင္ အစိုးရက ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အေရးအခင္း ျပႆနာ မ်ားကို စစ္ေဆးရန္ ‘စံုစမ္း စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္’ တစ္ခု ဖြဲ႕စည္း ျပီး ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။ သို့ေသာ္ ပထမဆံုး ေသဆံုးခဲ့ရသူ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ ကိစၥကိုသာ စံုစမ္း စစ္ေဆးမည္ဟု ဆို၏။ ေမာင္ဖုနး္ေမာ္သည္ ဓားထိုးခံရျပီး ေသဆံုးျခင္း မဟုတ္၊ ေသနတ္ ဒဏ္ရာေၾကာင့္ ေသရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ အစိုးရက ဝန္ခံလာခဲ့သည္။ သို့ရာတြင္ တံတားျဖဴ ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္မႈကိုမူ တစ္ခြန္းတစ္ပါဒမွ် မဟခဲ့ေပ။
စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ရန္ အတြက္ ျပည္သူ႕ တရားသူၾကီး အဖြဲ႔ဝင္ ဦးဘေမာ္ ဦးစီးျပီး ျပည္သူ႕ ဥပေဒ အက်ိဳးေဆာင္ အဖြဲ႕မွ ဦးလွတင့္ နွင့္ ျပည္သူ႔ လုပ္ငန္း စစ္ေဆးေရး အဖြဲ႔မွ ေဒါက္တာ ေမာင္ရွိန္ တို့ ပါဝင္ေသာ ၃ဦး ေကာ္မရွင္ကို အစိုးရက ဖြဲ႕စည္း ေပးလိုက္သည္။ အျခား တိုင္းျပည္ မ်ားတြင္ နိုင္ငံေတာ္ တရားရုံးခ်ဳပ္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ နုိင္ငံေတာ္ လုပ္ငန္း စစ္ေဆးေရး ဌာနခ်ဳပ္ ဟူ၍လည္းေကာင္း ေခၚၾကမည္ ျဖစ္သည္။ အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီး၏ ေရွ႕မွ ‘ျပည္သူ႔’ ဟူေသာ ေဝါဟာရကို သံုးထားျခင္းမွာ ဦးေနဝင္း အစိုးရ၏ ထြင္လံုး တစ္ခု ျဖစ္ျပီး သူ၏ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ကို ‘ဆိုရွယ္လစ္ ဒီမိုကေရစီ’ အျဖစ္ လွည့္စား ထားေသာ အသံုးအနႈန္း ျဖစ္သည္။
မည္သို့ဆိုေစ စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔ေပးလိုက္သည့္ ကိစၥမွာ မၾကံဳဘူးေသာ ျဖစ္ရပ္ တစ္ခုပင္ ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား အဖို႕ ေအာင္ပြဲ တစ္ရပ္လည္း ျဖစ္သည္။ ဤကဲ့သို႕ ဖြဲ႕စည္း ေပးလိုက္ျခင္းသည္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို မျငိမ္သက္ သြားေစသည့္ အျပင္ ေရွ႕ဆက္ တုိက္ပြဲ ဝင္ရန္ တြန္းအား ေပးသကဲ့သို့ ျဖစ္ေနသည္။
ပင္မ တကၠသိုလ္ ဘြဲ႔နွင္းသဘင္ ခန္းမ ေရွ႕တြင္ ေက်ာင္းသား နွစ္ေထာင္ေက်ာ္ ထပ္မံ စုေဝးၾကျပီး လြတ္လပ္ေသာ ေက်ာင္းသား သမဂၢကို ဖြဲ႕စည္းလိုက္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသား တစ္ဦးျပီး တစ္ဦး တကၠသိုလ္ အပန္းေျဖ ရိပ္သာ နားရွိ စင္ျမင့္ေပၚမွ ေန၍ အစိုးရကို ဆန့္က်င္ ရႈတ္ခ်ေၾကာင္း ေဟာေျပာၾကေလသည္။ တတိယနွစ္ (သခၤ်ာ) မွ ေက်ာင္းသား တစ္ဦး ျဖစ္သူ ေမာင္ေမာင္ေက်ာ္ သည္လည္း ပထမဦးဆံုး ေဟာေျပာ ၾကသည့္ ပုဂၢိဳလ္ မ်ားထဲတြင္ ပါဝင္သည္။ ထို့ေနာက္ အာဝဇၨန္း ရႊင္ ေသာ မင္းေဇယ်ာ ဆိုသူ လူငယ္ တစ္ဦးနွင့္ ရဲရဲေတာက္ သတၲိခဲမေလး ယုယုေမာ္ တို႕ကလည္း ေဟာေျပာ ၾကသည္။
တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေဟာင္း တစ္ဦးျဖစ္သူ တုိက္ေမာင္းကလည္း သူပါဝင္ခဲ့ေသာ ၁၉၇၄ ခုနွစ္ ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈ အေရးေတာ္ပံု ၾကီးတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ားက ကုလ သမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး ခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးသန့္၏ စ်ာပနကို ခမ္းနားစြာ ဂုဏ္ျပဳ က်င္းပလိုခဲ့ၾကပံု၊ ဦးသန့္၏ ရုပ္အေလာင္း ထားရွိရာ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ နယ္ေျမ သို႔ စစ္သားမ်ား ဝင္စီးကာ ရုပ္အေလာင္းကို သိမ္းပိုက္ လိုက္ၾကပံု၊ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူ အေျမာက္အျမား ေသဆံုး ခဲ့ရပံုု မ်ားကို ျပန္လည္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အျခား ေဟာေျပာသူမ်ား၏ မီးေမာင္းထိုး ရွင္းလင္း တင္ျပခ်က္ မ်ားတြင္ ကမၻာ့ ကုလ သမဂၢ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ မွ ျမန္မာ နုိင္ငံအား ဖြံ႔ျဖိဳး တိုးတက္မႈ အနည္းဆံုး နိုင္ငံ တစ္ခု အျဖစ္ အဆင့္ ခ် သတ္မွတ္ လိုက္ပံု၊ အာရွနွင့္ ပစိဖိတ္ ေဒသတြင္ သယံဇာတ အလြန္ၾကြယ္ဝေသာ နိုင္ငံမွ အဆင္းရဲဆံုး နိုင္ငံ အျဖစ္သို့ ေရာက္လာခဲ့ရပံု ဤသို႕ ျဖစ္ရသည္မွာလည္း ဦးေနဝင္း၏ ျမန္မာ့ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ဟု အေယာင္ေဆာင္ လိမ္လည္မႈ ေအာက္တြင္ စစ္တပ္က ၂၆ နွစ္တိုင္တုိင္ အမွားမွား အယြင္းယြင္း အုပ္ခ်ဳပ္ ခဲ့မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ ပါဝင္သည္။
၁၇ ရက္ေန့ နံနက္က ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ျဖစ္ ရပ္ တစ္ခုသည္လည္း ေက်ာင္းသား မ်ားကို ခံျပင္း ေဒါသ ထြက္ ေစခဲ့သည္။
အသက္ ၂၅ နွစ္ ရွိ ဓာတုေဗဒ ဘြဲ႔လြန္ ေက်ာင္းသား ရန္ေနာင္က ျပန္ေျပာျပသည္မွာ-
“အဲဒီ မနက္က ေမာင္ဖုန္းေမာ္ ကို ၾကံေတာ သုႆန္မွာ မီးသျဂၤိဳလ္ မယ္လို့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ၾကားသိ ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့ တစ္ေတြ ေထာင္ နဲ့ ခ်ီ ျပီး ၾကံေတာ သုႆာန္မွာ သြားေစာင့္ ေနၾကတယ္။ လံုထိန္းလက္ခ်က္ေၾကာင့္ ပထမဦးဆံုး ေသဆံုး ရတဲ့ ေက်ာင္းသားကို ေနာက္ဆံုး အေနနဲ့ ဂါရဝ ျပဳခ်င္ ၾကလို့ပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို့ နာရီေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာ ေစာင့္ ေနခဲ့ရတယ္။ မြန္းလြဲ တစ္နာရီေလာက္ က်ေတာ့ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ အေလာင္းကို မထင္မရွား အေခါင္း တစ္ခုထဲမွာ ထည့္ျပီး သယ္ေဆာင္ လာတဲ့ ကားကို ပုလိပ္ အေစာင့္အေရွာက္ အျပည့္နဲ့ ေမာင္းယူ သြားျပီး တာေမြ သခၤ်ိဳင္းမွာ မီးသျဂၤိဳလ္ လိုက္တယ္လို့ သိရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့ အရမ္း ေဒါသထြက္ ခဲ့ၾကတယ္။
ရန္ေနာင္ ေက်ာင္းေဆာင္ သု့ိ ျပန္ေရာက္သည့္ အခါ ရန္ကုန္ ပင္မ တကၠသိုလ္ဝင္း ပတ္ပတ္လည္ ၌ ကြန္မန္ဒို တပ္သားမ်ား က ေနရာယူ ေစာင့္ၾကပ္ ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ သူတို့ လည္ပင္းတြင္ စည္းထားေသာ လည္စည္း အနီမ်ားကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ အထူး တပ္ရင္း မွ ျဖစ္ေၾကာင္း အလြယ္တကူ ခန့္မွန္း နိုင္သည္။ တကၠသိုလ္ နယ္ေျမ ပတ္လည္ကို စစ္သားေပါင္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္၊ လံုထိန္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္ ျဖင့္ ဝိုင္းရံ ပိတ္ဆို႕ ထားျပီး ဘရင္း ကယ္ရီယာမ်ား၊ မီးသတ္ကား မ်ားလည္း ဝင္း အျပင္ဘက္တြင္ အသင့္ ရပ္ဆိုင္း ထားသည္။ မြန္းတည့္ ခ်ိန္တြင္ ေဒါက္တာ ခ်စ္ေဆြ က ေက်ာင္းသား မ်ားကို မိန့္ခြန္း ေခၽြျပန္၏။ ေက်ာင္းဝင္း အတြင္း၌ ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ လံုျခံဳ မႈ ရွိပါသည္တဲ့။
“ဒါေပမဲ့ အျပင္ ေတာ့ မထြက္ၾကနဲ့” ဟု သူက ထပ္၍ ကြန့္သည္။
မည္သို့ ဆိုေစ ထိုအခ်ိန္ ကာလတြင္ တကၠသိုလ္ ဆရာ တစ္ဦး၏ ဂတိ စကားမွာ အေရးမပါ အရာ မေရာက္ လွေပ။
မြန္းလြဲ ၂ နာရီတြင္ စစ္သားမ်ားက ေသနတ္ ကိုင္ေဆာင္၍ လည္းေကာင္း၊ လံုထိန္းမ်ားက နံပါတ္တုတ္ ကိုင္ေဆာင္၍ လည္းေကာင္း၊ ပင္မ တကၠသိုလ္ နယ္ေျမ ကို ဝင္စီး ၾကေတာ့သည္။ မ်က္ရည္ယို ဗံုးမ်ား ေက်ာင္းသားထု အတြင္းသို့ ပစ္ခြဲ ခဲ့ၾကသည္။
“စစ္သားေတြ ဝင္လာတဲ့ အခ်ိန္ ကၽြန္ေတာ္ အင္းလ်ား ေဆာင္မွာ ရွိေနတယ္။ အလံုပိတ္ အခ်ဳပ္ကားေတြ စစ္သားနဲ့ လံုထိန္းေတြ ေနာက္ကေန ေက်ာင္းထဲ ေမာင္းဝင္လာတယ္။ ရဲခ်ဳပ္ ဦးသိန္းေအာင္ ကိုယ္တိုင္ ပါလာတယ္။ သူက ကၽြန္ေတာ္တို့ကို အေဆာင္ထဲက ထြက္လာ ၾကဖို့၊ မင္းတို့ကို မဖမ္းဘူးလို့ ေျပာေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ထြက္လာ ၾကတဲ့ အခ်ိန္ မွာေတာ့ အခ်ဳပ္ကား ေတြထဲ အတင္းဝင္ခိုင္းျပီး ေမာင္းထြက္ ေတာ့တာဘဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို့ အေဆာင္ တစ္ခုထဲမွာပဲ ေက်ာင္းသား ၁၅၀ ေတာင္ အဖမ္း ခံလိုက္ရတယ္။ ဒီ အထဲမွာ ေက်ာင္းသူ ၄၀ လည္း ပါတယ္” ဟု ရန္ေနာင္က ျပန္ေျပာျပသည္။
ရဲမ်ားက ေက်ာင္းေဆာင္မ်ား ထဲသို႕ ဝင္ေမႊျပီး ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား စုစုေပါင္း တစ္ေထာင္ခန့္ ဖမ္းဆီး ေခၚေဆာင္ သြားသည္။ အဖမ္း ခံရသည့္ အထဲတြင္ ရန္ကုန္ ပင္မ တကၠသိုလ္မွ သမိုင္း အဓိက တတိယနွစ္ ေက်ာင္းသား ေမာင္ေမာင္သြင္ လည္း ပါဝင္ ခဲ့ေလသည္။
“ကၽြန္ေတာ္ ခန့္မွန္း တတ္သေလာက္ ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို့ ဖမ္းလာခဲ့တဲ့ အခ်ဳပ္ကား ဟာ လူတစ္ေယာက္ ၂၀ ေလာက္ပဲ ဆန့္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဖမ္း ထည့္ လာတာက အေယာက္ ၁၀၀ နီးပါး ရွိတယ္။ ပူလိုက္ အိုက္လိုက္ တာလည္း လြန္ပါေရာ။ အသက္ရႈ မဝလို့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ေခါင္းေတြ မူးျပီး လူက ယိုင္ထိုး ခ်င္ သလို ျဖစ္ေနတယ္။ အမ်ားစု ဆိုရင္ မ်က္ရည္ယို ဗံုးေၾကာင့္ ခံစား ေနရတဲ့ ေဝဒနာ၊ အရိုက္ခံရတဲ့ ဒဏ္ရာ ေတြေၾကာင့္ နံုးခ်ည့္ ေနၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့နဲ့ အတူ ပါလာတဲ့ မိန္းကေလး ေတြကို ေရွ႕ပိုင္း က ေလဝင္ေပါက္ ေသးေသးေလးေတြ နား ေရႊ႔ေပးလိုက္လို့ သူတို့ ေလရႈ နုိင္ေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ဘာမွ မျမင္ရဘူး။ ဒါေပမဲ့ တေလွ်ာက္လံုး ေကြ႕ေကာက္ျပီး ေမာင္းေနလို့ ေထာင္ကို ေတာ္ေတာ္နဲ့ မေရာက္နိုင္ဘူး။ ၾကည့္ရတာ လူေတြ အာရံု မစိုက္မိေအာင္ ဟုိေကြ႕ ဒီပတ္နဲ့ ေမာင္းလာပံု ရတယ္”
အခ်ဳပ္ ကားထဲ၌ ေက်ာင္းသား အခ်ိဳ႕ မြန္းပိတ္၍ အသက္ရႈ ၾကပ္ျပီး ေသဆံုး ခဲ့ရသည္။ အသက္ ၁၂ နွစ္ အရြယ္ ကေလး ငယ္ တစ္ဦး မွာ လူမ်ား ျပြတ္သိပ္ ေနသည့္ အခ်ဳပ္ကား တစ္စီးထဲတြင္ ညွပ္ပိတ္၍ ေသဆံုး သြားရသည္။ ထိုသို႕ ေခြးတင္ဝက္တင္ တင္၍ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား တစ္ေထာင္ခန့္ ကို ဖမ္းဆီး ေခၚေဆာင္ကာ ရန္ကုန္ျမိဳ႔ ေျမာက္ဘက္ရွိ နာမည္ ဆိုးလွေသာ အင္းစိန္ေထာင္ သို႕ ထည့္သြင္း လိုက္ေတာ့သည္။ ဆႏၵျပ ေသာ ေက်ာင္းသား မ်ား ေပ်ာ့ည့ံ ဒူးေထာက္ လာေစရန္ အစိုးရသည္ သံလက္သီး ျဖင့္ စတင္ ထိုးနွက္ ေလျပီ။
“ဒီ့ေနာက္မွာ ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို့ တစ္ေတြ မစည္းရံုးလို့ မျဖစ္ေတာ့ဘူး ဆိုတာ သိလိုက္တယ္ေလ”
“အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ စေတးထားျပီး ျဖစ္လို့ လက္ေလ်ာ့ လို့ေတာ့ မျဖစ္ဘူး။ ဒါ့အျပင္ ကၽြန္ေတာ္တို့က အထက္စီး ရေနတယ္လို့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ယံုၾကည္ၾကတယ္။ ျပည္သူေတြ အေနနဲ့လည္း ကၽြန္ေတာ္တို့ကို ကိုယ္ခ်င္းစာ ျပီး အားေပး ၾကပါတယ္။ တကၠသိုလ္ အတြင္း ဆႏၵျပပြဲ တိုင္းလိုလို ထမင္းထုပ္ေတြ၊ ေငြေတြ၊ ေဆးေပါ့လိပ္ေတြ ပို့ေပး ၾကတယ္။ မဟုတ္မဟတ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ အစိုးရကို လူေတြက စိတ္ကုန္ ေနၾကတယ္ ဆိုေတာ့လဲ ကၽြန္ေတာ္တို့ကို ဆက္လက္ ဆႏၵျပ ၾကဖို့ အားေပးၾကတယ္။ ေၾကာက္စိတ္ဝင္ဖို့ ေနေနသာသာ ဆန့္က်င္ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ လူထုက ပိုမို အားေပးလာတယ္”
ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ပင္မ နယ္ေျမ၊ လိႈင္နယ္ေျမ၊ ဗိုလ္တစ္ေထာင္ နယ္ေျမ၊ ၾကည့္ျမင္တိုင္ နယ္ေျမ စသည့္ ေက်ာင္းဝင္း ေလးခု၊ ေဆး တကၠသိုလ္ ၂ ခု၊ သြားဘက္ဆိုင္ရာ ေဆး တကၠသိုလ္ တို့အျပင္ အထက္တန္းေက်ာင္း မ်ားနွင့္ ပါ ဆက္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို လွ်ိဳ႕လွ်ိဳ႕ဝွက္ဝွက္ တိတိက်က် ျဖစ္ေရးအတြက္ ေအာင္ဝင္းနွင့္ ေက်ာင္းသား တစ္စု ကလည္း ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ၾကသည္။
ဆႏၵျပဖို့ လမ္းမေပၚ ပထမ ဦးဆံုး ထြက္လာၾကတုန္းက ကၽြန္ေတာ္တို့ အေတြ႕အၾကံဳ မွ မရွိၾကဘဲ။ ဒါနဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို့ ၁၉၇၄ ခုနွစ္ အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး ဆႏၵျပပြဲေတြမွာ လႈပ္ရွား ခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသား ေဟာင္းေတြနဲ့ ဆက္သြယ္ျပီး အၾကံဥာဏ္ ေတာင္းခဲ့ၾကတယ္။ သူတို့ အေတြ႕အၾကံဳ ေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို့ ေလ့လာ ခဲ့ၾကတယ္”
ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈ အဖြဲ႔အစည္း သ႑ာန္ကို စစ္တပ္နွင့္ မဆလ ပါတီ၏ ပံုစံမ်ိဳး အတုယူ ဖြဲ႕စည္း ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုသို့ ျဖစ္ရသည္မွာလည္း စစ္တပ္နွင့္ မဆလ ပါတီ အဖြဲ႕အစည္း မ်ား၏ ဖြဲ႕စည္းပံု တို့နွင့္သာ ထိေတြ႕ နားလည္ခဲ့ၾကရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ျပန္ၾကားေရး ဌာန တစ္ခု ဖြင့္ျပီး၊ စာရြက္ စာတမ္းနွင့္ ပိုစတာမ်ား ထုတ္ေဝ ျဖန့္ခ်ီေရး၊ ေက်ာင္းသား မ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို လူထုအား အသိေပး ျဖန့္ခ်ီေရး တို့ကို တာဝန္ယူ လုပ္ကိုင္ ခဲ့ၾကသည္။
ဘ႑ာေရးဌာန တစ္ခု ဖြင့္ျပီး အလွဴေငြ ေကာက္ခံ၍ ထမင္းထုပ္နွင့္ ေရ တို့ကို တကၠသိုလ္ နယ္ေျမရွိ ဆႏၵျပ ေက်ာင္းသားမ်ားထံ ေဝငွ ျဖန့္ျဖဴး ေပးၾကသည္။ ၾကက္ေျခနီ အဖြဲ႕ဝင္ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူမ်ားက ေဆးဝါးမ်ား ေကာက္ခံ စုေဆာင္းကာ ေရွးဦး သူနာျပဳ တာဝန္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ ၾကသည္။
လံုျခံဳေရး ဌာနဟု ေခၚေသာ အဖြဲ႕ တစ္ခု ဖြဲ႕စည္းျပီး စစ္တပ္နွင့္ ရဲမ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို အထဲတြင္ စိမ့္ဝင္ ေနေသာ အစိုးရ သတင္းေပးမ်ားကို စီစစ္ ေဖာ္ထုတ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ အစပိုင္း ကတည္းက ျပည္သူမ်ားသည္ သတင္းေပးနွင့္ ေထာက္လွမ္းေရး မ်ားကို လြန္စြာ မုန္းတီး ခဲ့ၾကသည္။ သို့ေသာ္ ကၽြမ္းက်င္ ထက္ျမက္လွေသာ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး ယႏၲရား၏ ေဘးအႏၲရာယ္ကို ေက်ာင္းသားမ်ားက ေကာင္းစြာ သေဘာေပါက္ ၾကသည္။
“ေက်ာင္းေဆာင္ တစ္ခုမွာ ကၽြန္ေတာ္တို့ရဲ့ အက်ဥ္းေထာင္ ကိုေတာင္ ဖြင့္လွစ္ နိုင္ခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာ ကၽြန္ေတာ္တို့ မသကၤာတဲ့ သတင္းေပးေတြကို စစ္ေဆး ၾကတယ္။ ေက်ာင္းသား သံုးေယာက္ အျပစ္ ရွိတာ ေတြ႕ရလို့ သတ္ပစ္ ခဲ့ၾကတယ္” ဟူ၍ ေအာင္ဝင္းက ေျပာျပသည္။
မတ္လ ၁၈ ရက္ ေသာၾကာေန့။
တစ္ေျဖးေျဖး ရုပ္လံုးေပၚလာေသာ ေက်ာင္းသား အဖြဲ႔အစည္း သည္ ေျမစမ္း ခရမ္း ပ်ိဳး တုိက္ပြဲ ဝင္ေလေတာ့သည္။ အသစ္တဖန္ ဖြဲ႕စည္း လိုက္ေသာ ေက်ာင္းသား သမဂၢ က ၁၇ ရက္ ေန့ကို ေနာက္ဆံုးထားျပီး လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ အေရးအခင္းနွင့္ ဆက္စပ္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ ျပႆနာမ်ား၏ ျဖစ္ရပ္မွန္ မ်ားကို သက္ဆုိင္ရာက ေၾကညာ ေပးရမည္ ဟု အစိုးရအား ရာဇသံ ေပးခဲ့သည္။
အာဏာပိုင္တို့က ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ဥေပကၡာ ျပဳျပီး သူတို့ ဖြဲ႕စည္း ထားေသာ စံုစမ္း စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ကို ေက်ာင္းသား တစ္ဦး ေသဆံုး ရျခင္း ကိစၥ နွင့္ ထိုကဲ့သို့ေသာ အမႈ ကိစၥမ်ိဳး ထပ္မံ မျဖစ္ပြား ေစရန္၊ လိုအပ္ေသာ တရားဝင္ အစီရင္ခံစာကို တစ္လအတြင္း ျပဳစု တင္ျပရန္ တာဝန္ေပးလိုက္သည္။ (ေနာက္ဆက္တြဲ (၃) မဆလ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္၏ ဝန္ခံခ်က္မ်ားကို ၾကည့္ရန္၊ မွတ္ခ်က္ စုေဆာင္း တင္ျပသူ)
“ဒီအခ်က္ကို မူတည္ျပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို့ဟာ တကၠသိုလ္ နယ္ေျမမ်ားနဲ့ အင္းလ်ား တစ္ဝိုက္ကေန အျပင္ထြက္ ျမိဳ႕ထဲ ဝင္ျပီး က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ ဆႏၵျပဖို့ ဆံုးျဖတ္ ၾကတယ္” ဟု ထြန္းဦးက ျပန္ေျပာျပသည္။
“ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား ေတြဟာ အဖြဲ႔ေလးေတြ ခြဲျပီး ဆုိင္ရာ တကၠသိုလ္မ်ားနဲ့ ေက်ာင္းေဆာင္ မ်ား ကေန ထြက္လာခဲ့ၾကတယ္။ တစ္ေယာက္ စကား တစ္ေယာက္နားေရာက္ေအာင္ သတင္း ျဖန့္ၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္နဲ့ ေနာက္ ၅ေယာက္ဟာ ကားစီးျပီး ဆူးေလ ဘုရားလမ္း ကို ခ်ိန္းဆို ထားတဲ့ မြန္းတည့္ ၁၂ နာရီ အခ်ိန္မွာ ေရာက္လာၾကတယ္။ ဒီေနာက္ေတာ့ ေစာင့္ ေနတဲ့ လူအားလံုး စုစည္း ျပီး တန္းစီ လွည့္လည္ ၾကေတာ့တာပဲ”
အံ့ၾသ တုန္လႈပ္ သြားေသာ ျမိဳ့သူျမဳိ႔သားမ်ားက ေက်ာင္းသားမ်ားကို ၾကည့္ရႈ ေနၾကစဥ္ ေက်ာင္းသား ၃၀၀ ခန့္သည္ လက္သီး လက္ေမာင္း တန္းကာ ေၾကြးေၾကာ္ သံမ်ား ဟစ္ျပီး ျမိဳ့လည္ေခါင္ရွိ ဆူးေလ ဘုရားကို ပတ္၍ ခ်ီတက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ အေတြေဝဆံုး အထိတ္လန့္ဆံုး ျဖစ္သြားခဲ့သူမ်ားမွာ နိုင္ငံျခားသား ခရီးသည္ လူငယ္တစ္စုပင္ ျဖစ္သည္။ သူတို့ လက္ထဲရွိ လမ္းညႊန္ စာအုပ္မ်ား၊ ေျမပံုမ်ားကို ပစ္ခ်ျပီး စိတ္ရႈပ္သြား ၾကသည္။ ဤ နုိင္ငံသည္ ျငိမ္းခ်မ္းသာယာေသာ ျမန္မာ ေရႊျပည္မွ ဟုတ္ပါေလစ။
ထိုရံုးမွ မိန္းကေလး မ်ားသည္ သံဘာဂ်ာ တံခါးကို အလ်င္အျမန္ ပိတ္လိုက္ၾကသည္။ နိုင္ငံျခား ခရီးသည္ လူငယ္ တစ္ဦးက သံတံခါး ေပါက္ၾကားမွ ေန၍ သူ၏ ကင္မရာျဖင့္ ဓာတ္ပံု ရိုက္ယူ လိုက္သည္။ ထိုဓာတ္ပံု မ်ားသည္ ေနာင္တြင္ ကမၻာ႔ သတင္းမ်ားက ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ျမန္မာျပည္ မွ မတ္လ ဆႏၵျပပြဲ ဓာတ္ပံုမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ကမၻာ႔သတင္း ဓာတ္ပံု မ်ားတြင္ အျခား ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္ တစ္ဦးက တည္းခိုခန္း တစ္ခု အေပၚမွ ရိုက္ယူ သြားေသာ ဓာတ္ပံု အခ်ိဳ႕ကိုလည္း ေတြ႕ျမင္ ရသည္။
“ဘာျဖစ္တာလဲဗ်”
စိုးရိမ္ သြားသည့္ ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္ တစ္ဦးက ေမးလာခဲ့သည္။
“အဲ့ဒါ ေက်ာင္းသား ေတြေပါ့။ သူတို့ အစိုးရကို ဆႏၵျပျပီး ဆန့္က်င္ ေနတာေလ” အမ်ိဳးသမီး စာေရးမငယ္ တစ္ဦးက တည္ျငိမ္စြာျဖင့္ ေျဖလိုက္သည္။
“ခင္ဗ်ား သူတို့ကို ေထာက္ခံ သလား”
“ေထာက္ခံတာ ေပါ့ရွင္။ ဒီအစိုးရကို လူတိုင္းက စိတ္ကုန္ ေနျပီ။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မတို့ ဘာတတ္နိုင္ မွာလဲ။ သူတို့မွာ ေသနတ္ရွိတယ္။ ကၽြန္မ လက္ထဲမွာ ဘာမွ မရွိဘူး”
“တစ္နာရီ အတြင္းမွာ ျပည္သူ ၁၂၀၀၀ ကေန ၁၅၀၀၀ အထိ ေက်ာင္းသား ေတြနဲ့ ပူးေပါင္း လာၾကတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ ျပတင္းေပါက္ကေန အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး ေၾကြးေၾကာ္ သံတိုင္းကို လက္ခုပ္ တီးျပီး အားေပးၾကတယ္။ ေက်ာင္းသား ေတြက အစိုးရပိုင္ ပစၥည္းေတြကို ဖ်က္ဆီး ၾကျပီး နုိင္ငံပိုင္ ကားေတြကို မီးရႈိ႕ၾကေတာ့ ျပတင္းေပါက္မွာ ရွိတဲ့ လူေတြက အားရပါးရ ေအာ္ဟစ္ အားေပးၾကတယ္” ဟူ၍ ထိုေန့က ဟုိတယ္နွင့္ ခရီး သြား လာေရးရံုး အတြင္း ရွိေနခဲ့ေသာ ဘာလင္ျမိဳ႕မွ အေနာက္ ဂ်ာမန္ေက်ာင္းသား တစ္ဦးျဖစ္သူ ေသာမတ္စ္က သူ႕အေတြ႕အၾကံဳကို ျပန္ေျပာျပသည္။ သူက ဆက္၍ “လူေတြက အေသအခ်ာ ေရြးျပီးမွ လုပ္တာ။ မီးပိြဳင့္ ေတြကို ရိုက္ခ်ိဳး၊ အစိုးရ ကားေတြကို မီးရႈိ႕နဲ့ အစိုးရပိုင္ ပစၥည္းေတြကိုပဲ ဖ်က္ဆီး ၾကတာပါ။ ပုဂၢလိက ပိုင္ ပစၥည္းေတြကို ဖ်က္တာမ်ိဳး ဗရမး္ဗတာ လုယက္ ၾကတာမ်ိဳး တစ္ခုမွ ကၽြန္ေတာ္ မျမင္ခဲ့ပါဘူး” ဟု ဆိုသည္။
ဆူးေလ ဘုရား အနီး ရွိ မဟာ ဗႏၶဳလ ပန္းျခံ၌ တာဝန္က်ေနေသာ ျပည္သူ႕ ရဲတပ္ဖြဲ႕မွ တပ္သား ၅၀ခန့္ သည္ ေဒါသ ထြက္ေနေသာ လူအုပ္ၾကီး ကိုျမင္၍ ထိတ္လန့္တၾကား ျဖစ္ျပီး ထြက္ေျပး ကုန္ၾကသည္။
သုိ့ေသာ္ လက္နက္ အျပည့္အစံု တပ္ဆင္ထားေသာ လံုထိန္းမ်ား မိနစ္ အနည္း ငယ္ အတြင္း ေရာက္ရွိ လာျပီး နံပါတ္ တုတ္မ်ားျဖင့္ ဝင္ရိုက္ကာ လူစုေပးေတာ့သည္။ ဤေနရာသည္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕လယ္ရွိ နုိင္ငံျခား သံရံုး မ်ား၏ ေရွ႕တြင္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အေျခအေနမွာ လြန္ခဲ့ေသာ တံတားျဖဴတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အေနအထားမ်ိဳး မဟုတ္ေတာ့ေပ။ အခ်ဳပ္ကား မ်ား၊ စစ္ကားမ်ား တစ္ဝုန္းဝုန္း တစ္ဂံ်ဳးဂံ်ဳး ထိုးဆိုက္လာကာ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ ဆႏၵျပ သူမ်ားကို ဖမ္းဆီးျပီး အခ်ဳပ္ကားေပၚသို့ တင္၍ အင္းစိန္ေထာင္ သို့ ဦးတည္ ေမာင္းေလ ေတာ့သည္။
“ကၽြန္ေတာ္ ပလီေတြကို အသြား ေအာ္ဟစ္ သံေတြနဲ့ အတူ ေသနတ္ ပစ္ေဖာက္တဲ့ အသံေတြကိုပါ ၾကားလိုက္ ရတယ္။ အခ်ိန္ကေတာ့ ၂နာရီ ခြဲေလာက္ ရွိမယ္။ ေရႊတိဂံု ဘုရားလမ္း သိမ္ၾကီးေစ်း ညာဘက္ ျပည္သူ႕ ကုန္တိုက္ၾကီး ေရွ႕မွာ လူအုပ္ၾကီး က မနည္းဘူး။ အဲဒီ လူအုပ္ၾကီး ထဲက တစ္ခ်ိဳ႕ ကုန္တိုက္ ေအာက္ထပ္ကို မီးရႈိ႕ ၾကေတာ့ ေဘးမွာ ရွိတဲ့ လူထုၾကီးက လက္ခုပ္တီးျပီး အားေပးၾက၊ အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး ေၾကြးေၾကာ္သံေတြ ေအာ္ၾကနဲ့ တကယ့္ ပြဲၾကီးပြဲေကာင္း ပါဘဲ” ဟု ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွ အသက္ ၂၃နွစ္ အရြယ္ မူဆလင္ ေက်ာင္းသား တစ္ဦးျဖစ္သူ ေဇာ္ေဇာ္က ျပန္ေျပာျပသည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၌ ရပ္ကြက္ အလိုက္ ‘အံုၾကြမႈၾကီးမ်ား’ ျဖစ္ပြား လာေလျပီ။ လံုထိန္းမ်ားလည္း ဟုိမွ သည္ေျပးကာ လူစုခြဲရန္ ၾကိဳးစား ခဲ့ၾကသည္။ သို့ေသာ္ အခ်ည္းနွီးပင္။ အေျခအေနကား ထိန္း၍ မရနိုင္ေတာ့ျပီ။
ျပည္သူ႕ ကုန္တိုက္ၾကီး မီးစြဲေလာင္ ေနသည္။ မီးျငိမ္း သတ္ရန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း လမ္းတေလွ်ာက္ ေမာင္းႏွင္ လာေသာ မီးသတ္ကား ၃စီးကို ေဒါသမီး ေတာက္ေလာင္ေနသည့္ လူအုပ္ၾကီးက ပိတ္ဆို႕ကာ ကားတစ္စီးကို စတင္၍ မီးရိႈ႕ လိုက္ၾကသည္။ ေနာက္မွ လိုက္လာေသာ က်န္ မီးသတ္ကားနွစ္စီးမွာ အျမန္ ျပန္ေကြ႕ျပီး ေမာင္းေျပးေတာ့သည္။ လူအုပ္ၾကီးက တယ္လီဖုန္း ၾကိဳးမ်ားကိုု ျဖတ္ေတာက္ ပစ္၍ မီးပိြဳင့္ မ်ားကိုလည္း ပိုမို ရိုက္ခြဲ ခဲ့ၾကသည္။ ခ်က္ခ်င္းပင္ ျမိဳ႕ေတာ္ ေနရာ အနွံ႕ အျပားမွ မီးခိုးလံုး မဲၾကီးမ်ား တလူလူ တက္လာသည္။
ထိုေန့ မြန္းလြဲပိုင္း ၌ ကရင္ျပည္နယ္ ျမိဳ႕ေတာ္ ဖားအံ ျမိဳ႕တြင္ စခန္းခ်ထားေသာ တပ္မ ၂၂ မွ တပ္သား အေျမာက္အျမား သည္ ကားမ်ားနွင့္ ေရာက္ရွိလာၾကသည္။ ထို့ေနာက္ ယင္းျမိဳ႕တြင္ အေျခစိုက္ေသာ တပ္မ ၄၄ မွ လည္းေကာင္း၊ ရန္ကုန္ေျမာက္ဘက္ ေမွာ္ဘီ ေလတပ္စခန္း ရွိ တပ္မ ၇၇ မွ လည္းေကာင္း၊ အထူး တပ္သားမ်ား ေရာက္ရွိ လာၾကသည္။ သံခ်ပ္ကာ ကားမ်ားမွာ သမၼတ ေနအိမ္ေတာ္ နွင့္ ဦး ေနဝင္း၏ ေအဒီလမ္းရွိ အင္းလ်ား ကန္ အနီးမွ ေနအိမ္ တို့ကို ေစာင့္ၾကပ္ ေနရာယူထားသည္။ ျမိဳ႕လယ္သို့ ေက်ာင္းသားမ်ား ထပ္မံ၍ အင္အား မျဖည့္ဆည္း နုိင္ရန္ ေရႊတိဂံု ဘုရားလမ္း တေလွ်ာက္တြင္ ဘရင္း ကယ္ရီယာမ်ားျဖင့္ ေစာင့္ၾကပ္ ပိတ္ဆို႕ထားသည္။
အေနာက္ ဂ်ာမန္ ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္ တစ္ဦးျဖစ္သူ ေသာမတ္စ္သည္ ေရႊတိဂံု ရင္ျပင္၌ အဂၤလိပ္လို ေရးထားေသာ စာတမ္းတစ္ခုကို ေတြ႕ရွိ၍ သူ႕မွတ္စု စာအုပ္တြင္ ကူးယူ လာခဲ့သည္။ ထိုစာတမ္းတြင္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား က ကမၻာ႕ကုလသမဂၢ မွ တဆင့္ တိုင္းမ္ မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ထံသို႕ အကူအညီ ေတာင္းခံထားသည္။
S.O.S To Editor Time
c/o UN
Help us!
Burma University Students
ျမင္ျမင္သမွ် လူမ်ားကို ဖမ္းဆီးရန္ အာဏာပိုင္ မ်ားက အမိန့္ ေပးထားပံု ရသည္။ ေသာၾကာေန့ မြန္းလြဲပိုင္း ျဖစ္သည့္ အတြက္ ေထာင္နွင့္ ခ်ီေသာ မူဆလင္ မ်ားသည္ ဆူးေလ ဘုရား အေနာက္ဘက္ ကုန္သည္လမ္း တစ္ဝိုက္ရွိ ပလီမ်ားတြင္ ‘ဂ်ဴမ’ ဘုရား ရွိခုိးျပီး ျပန္လာခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ ဘုရား ရွိခုိးျပီး ျပန္လာ သူမ်ားကို အခ်ဳပ္ကား၊ ေလာ္ရီကား မ်ားနွင့္ ဖမ္းဆီး ေခၚေဆာင္ သြားခဲ့သည္။ အင္းစိန္ေထာင္ မဆန့္ေတာ့သည့္ အခါ ကားၾကီး ကားငယ္ အသြယ္သြယ္ျဖင့္ လမ္းေပၚမွ ျပည္သူမ်ားကို ရန္ကုန္ျမိဳ႕ ေျမာက္ဘက္ ကီလိုမီတာ ၁၀၀ ေဝးေသာ သာယာဝတီေထာင္သို႕ ပို႕ေဆာင္ ခ်ဳပ္ေနွာင္ ထားလိုက္သည္။
အံုၾကြမႈ ၾကီးကို ဦးေဆာင္ သည္ဟု သံသယ ရွိသူမ်ားအား မဂၤလာဒံုရွိ နာမည္ၾကီး အက်ဥ္းေထာင္ ‘ေရၾကည္အိုင္’ သုိ့ အပို႕ခံ ရျပီး ခရီး ဆံုး ၾကရသည္။ ယင္း ေထာင္မွာ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ သူရဲျဖစ္ေသာ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး အဖြဲ႕၏ ၾကီးစိုးရာ ေနရာ ျဖစ္သည္။
ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္ တာဝန္က်ေနေသာ မူဆလင္ နိုင္ငံတစ္ခုမွ သံတမန္ တစ္ဦးက သူ၏ နိုင္ငံျခားေရး ဝန္ၾကီး ဌာနသို့ အစီရင္ ခံရာတြင္ ျပည္သူမ်ားကို ဖမ္းဆီးရန္ အမိိန့္ ေပးပံု ကို ဤသို့ေကာက္ခ်က္ခ် ထားသည္။
“လူစု လူေဝးဟူေသာ ေဝါဟာရသည္ ေတာင္ အာရွတိုက္ ႏြယ္ဖြား မ်ားကို ဆိုလိုရာေရာက္ေနသည္။ ထိုသူမ်ား အားလံုးလိုလိုသည္ နိုင္ငံျခားသားမွတ္ပံုတင္ ကဒ္ျပားမ်ား ကိုင္ေဆာင္ ထားသည့္ နွိမ္ထားျခင္း ခံရသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၁၉၈၂ ခုနွစ္တြင္ အတည္ျပဳေသာ နိုင္ငံသား ဥပေဒ ပုဒ္မ အရ ဧည့္နိုင္ငံသား ဟု ဆိုကာ စြန့္ပယ္ျခင္း ခံရေသာ ျမန္မာ ျပည္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အမ်ားစုမွာ ရန္ကုန္ ျမိဳ႕လယ္ တဝိုက္တြင္ လမ္းေဘး ေစ်းသည္ အျဖစ္ျဖစ္ေစ၊ ေန့စား အလုပ္သမား အျဖစ္ျဖစ္ေစ၊ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ျပဳၾကရသည္။ ျမိဳ႕တြင္း၌ ျဖစ္ေပၚေနေသာ လႈပ္ရွားမႈ တို့က မူဆလင္မ်ား အတြက္ ျပႆနာ တစ္ရပ္ တိုးလာေစသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ေသာၾကာေန့ ဘုရားရွိခိုး အျပီးတြင္ လမ္းမေပၚသို့ စုျပံဳ ထြက္လာေသာ မူဆလင္မ်ားသည္ အစိုးရ ဆန့္က်င္ေရး ေၾကြးေၾကာ္သံ မ်ားျဖင့္ ညံေနေသာ ဆႏၵျပပြဲမ်ား အလယ္တြင္ အမွတ္မထင္ ေရာေနွာကာ ေခ်ာင္ ပိတ္မိ၍ ျဖစ္သည္။”
ဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ ပါဝင္ လႈပ္ရွားရန္ ျမိဳ႕ေတာ္ ရန္ကုန္သို႕ ရရာ ကားၾကံဳ၊ ရထားၾကံဳ စီးျပီး ဆင္းလာ ၾကေသာ အထက္ အညာ တကၠသိုလ္ မ်ားမွ ေက်ာင္းသားမ်ား မွာ ကုသိုလ္ကံ ေကာင္းသည္ဟု ဆိုရမည္။ မႏၱေလး တကၠသိုလ္မွ ေက်ာင္းသား ၇၀ နွင့္ ပ်ဥ္းမနား ေရဆင္း တကၠသိုလ္မွ ေက်ာင္းသား ၂၀ တို့ကို သက္ဆိုင္ရာက ရန္ကုန္ျမိဳ႕ အနီးရွိ လွည္းကူး ဘူတာ မွ တားဆီး၍ ေနရပ္သို့ ျပန္ပို႔ လိုက္ၾကသည္။
အဓိကရုဏ္း ၇ရက္ ေျမာက္ေသာေန့ ျဖစ္သည့္ ေသာၾကာေန့ ညပိုင္းတြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕သည္ စိတ္တုန္လႈပ္ ေခ်ာက္ျခားဖြယ္ တိတ္ဆိတ္ ျငိမ္သက္ေနသည္။ ျမန္မာ့ အသံ အေဆာက္အဦး အေနာက္ဘက္ ရွိ ၾကံေတာ သုႆန္ မီးသျဂၤိဳလ္စက္၏ မီးခိုး ေခါင္းတိုင္မွ မီးခိုးလံုးၾကီးမ်ားမွာ အဆက္မျပတ္ တလူလူ ထြက္လ်က္ ရွိသည္။ ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္ပြဲမွ လူေသ အေလာင္းမ်ားကို မီးရႈိ႕ ဖ်က္ဆီးေနျခင္း ျဖစ္၏။ ေထာင္နွင့္ ခ်ီျပီး အဖမ္း ခံခဲ့ရေသာေၾကာင့္ လမ္းတကာတြင္ လူသူ ကင္းရွင္း ေနသည္။ ညမထြက္ရ အမိန့္ကို တရားဝင္ ေၾကညာျခင္း မရွိဘဲ အစိုးရကားမ်ားက တစ္လမ္းဝင္ တစ္လမ္းထြက္ အသံခ်ဲ႕စက္ ျဖင့္ ျမိဳ႕ေန လူအေပါင္း တို့အား လမ္းေပၚသို့ မထြက္ ၾကရန္ အမိန့္ေပး ေၾကညာလ်က္ ရွိသည္။ ျပည္သူမ်ားက လမ္းေပၚသို့ မထြက္ ၾကေတာ့ ေသာ္လည္း ပထမဆံုး လူထု အံုၾကြမႈၾကီးမွာ ရန္ကုန္တစ္ျမိဳ႕လံုးကို ကိုင္လႈပ္ နုိင္ခဲ့သည္။ အမ်က္ေဒါသ ထြက္ေနေသာ ျပည္သူ တစ္ရပ္လံုး၏ ပစ္မွတ္ မွာ လံုထိန္းမ်ား၏ အၾကီးအကဲ လည္း ျဖစ္၊ ဦးေနဝင္း၏ လူယံုလည္း ျဖစ္ေနေသာ ဦးစိန္လြင္ သာ ျဖစ္ေတာ့သည္။ တိုက္ဆိုင္မႈ သက္သက္ဟု ဆိုရမည္မွာ အေရးအခင္း စတင္ခဲ့ရာ ၾကိဳ႕ကုန္း အေနာက္ပိုင္းရွိ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ အမည္သည္ ‘စႏၵာဝင္း’ ျဖစ္ျပီး ဦးေနဝင္း အခ်စ္ဆံုး သမီး၏ အမည္သည္လည္း ‘စႏၵာဝင္း’ ျဖစ္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။
ျပည္ပတြင္ ထုတ္ေဝ ျဖန္႕ခ်ီခဲ့တဲ့ (၁၇) နွစ္ေျမာက္ အာဇာနည္ ဖုန္းေမာ္ေန့ လက္ကမ္း စာေစာင္မွ ေကာက္နႈတ္ခ်က္မ်ား။
၁။ ေမာင္ဖုန္းေမာ္- ၂၅နွစ္ (ေဆးရုံ မေရာက္မီ ေသဆံုး) ပဥၥမနွစ္ ရန္ကုန္ စက္မႈ တကၠသိုလ္-ဓာတု အင္ဂ်င္နီယာေက်ာင္းသား။
၂။ ေမာင္စိုးနိုင္- ၂၂နွစ္ ( ေဆးရံုတြင္ ခြဲစိတ္ ကုသမႈ ခံယူျပီးေနာ္ ၅-၄-၈၈ ေန့တြင္ ေသဆံုးသည္) ပဥၥမနွစ္ စက္မႈ တကၠသိုလ္- သတၲဳ တူးေဖာ္ေရး ေက်ာင္းသား။
၃။ ေမာင္ျမေအာင္ - ၂၃နွစ္၊ တတိယနွစ္ ရူပေဗဒ ေက်ာင္းသား၊ အိုေအစစ္ အေဆာင္၊ အေနာက္ၾကိဳ႕ကုန္း။
၄။ ေမာင္ျမသင္း-၁၉နွစ္၊ ပထမနွစ္ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား၊ အေဆာင္ A ၂၅၊ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား။
၅။ ေမာင္ျမင့္ဦး- ၂၃နွစ္၊ ေနာက္ဆံုးနွစ္ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား၊ အေဆာင္ A ၂၅၊ စက္မႈ တကၠသိုလ္ဝင္း။
၆။ ေမာင္ေဌးဝင္း-၂၁ နွစ္ ဒုတိယနွစ္ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား။
၇။ ေမာင္သန္းဝင္း -၂၂နွစ္၊ ေနာက္ဆံုးနွစ္ စက္မႈ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား။
၈။ ေမာင္ေဇာ္ဝင္း- ၂၈နွစ္၊ အရပ္သား၊ ဘီ ၉၊ က်ိဳက္ဝိုင္း ဘုရားလမ္း၊ မရမ္းကုန္းျမိဳ႕နယ္။
(၂) စိုးနိုင္- ဒဏ္ရာ ရျပီးေနာက္ မက်ဆံုးမီ ေျပာဆိုသြားေသာ စကားမ်ား
“က်ေနာ္တို့ ထြက္ေျပးသည့္ ေနာက္ဘက္မွ လွမ္းပစ္သည္ကို ခံလိုက္ရသျဖင့္ ေက်ာတြင္ ပူကနဲ ျဖစ္သြားပါသည္။ ေနာက္မွ ေျပးရင္း ေအာင့္ လာ သျဖင့္ လက္ျဖင့္ စမ္းၾကည့္ ရာ လက္တြင္ ေသြးမ်ား ေပေနပါသည္။ ေသြးမ်ား ယိုစီးလာ ျပီးေနာက္ နာက်င္လာသျဖင့္ ငါေတာ့ ထိသြားျပီလို့ ေျပာသည့္ အခါ သူငယ္ခ်င္းမ်ားက ဆရာ တစ္ေယာက္ အိမ္သို့ ေပြ႕သြားပါသည္။
ေဆးကုသ ခံေနရစဥ္ အတြင္း ေျခေထာက္ကို လက္ထိပ္ျဖင့္ ခတ္ထားသျဖင့္ စိတ္မခ်မ္းေျမ့ ဖြယ္ရာမ်ား ခံစား ေနရပါသည္”
(စိုးနိုင္သည္ ၁၄.၃.၈၈ ေန့ နံနက္ ၁:၂၅ နာရီတြင္ ေဆးရံုသို့ တက္ေရာက္ခဲ့ျပီး ၅.၄.၈၈ ညေန ၆း၃၀ နာရီတြင္ ကြယ္လြန္သည္။)
(၃) မဆလ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္၏ ဝန္ခံခ်က္မ်ား
အခ်ိဳ႕ တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏ အျပဳအမူနွင့္ အမူအရာ မ်ားမွာ ေက်ာင္းသားမ်ား ကိုသာ ဦးတည္ နွိမ္နင္းသည့္ အမူအရာကို ျပသ သည္ဟု ယူဆဖြယ္ ရွိပါသည္။ အနီးအနားတြင္ ရွိေနေသာ ဆရာ အခ်ိဳ႕၏ အဆိုအရ လံုထိန္း တပ္ဖြဲ႕ဝင္ မ်ားသည္ ေက်ာင္းသား အုပ္စုကိုသာ အဓိက ဦးတည္ လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ မူလက ေမွ်ာ္မွန္းထားသကဲ့သို့ အရပ္သားမ်ား ကိုေရာ၊ ေက်ာင္းသားမ်ားကိုပါ လူစု ခြဲလိမ့္မည္ဟု အထင္ ရွိ ေနသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ား သည္ လံုထိန္း တပ္ဖြဲ႕ဝင္ မ်ား အေပၚ ေဒါသ ျဖစ္ကာ ေက်ာင္းသားနွင့္ လံုထိန္း အျပန္အလွန္ ခဲေပါက္ သည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။
ထို႕ေၾကာင့္လည္း ေက်ာင္းသားမ်ားက စတင္၍ ခဲမ်ားျဖင့္ ပစ္ေပါက္ၾက၍ လံုထိန္း တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား ကလည္း ေက်ာင္းသားမ်ား ပစ္ေသာ ခဲမ်ားျဖင့္ ျပန္လွန္ ပစ္ခတ္ျခင္း ျပဳရာမွ အစ ေက်ာင္းသားမ်ား နွင့္ အရပ္သား အဓိကရုဏ္း အသြင္ မွ ေက်ာင္းသားမ်ားနွင့္ လံုထိန္း တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား အဓိကရုဏ္း အသြင္ သို့ ကူးေျပာင္း သြားသည္ဟု ေကာ္မရွင္ က သံုးသပ္ပါသည္။
လူစု ခြဲရာ၌ မ်က္ရည္ယို ဗံုးမ်ားျဖင့္ စတင္ ပစ္ခတ္ေၾကာင္း၊ ေလ တိုက္ခတ္မႈေၾကာင့္ မ်က္ရည္ယိုဗံုးမ်ားမွာ ထိေရာက္မႈ မရွိဘဲ လူစု ကြဲ မသြားသျဖင့္ ၁၂ ဘိုး ရီမင္တန္ ေျပာင္းေခ်ာ ေသနတ္မ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ကာ လူစု ခြဲ လိုက္ရေၾကာင္း၊ ထိုသို့ မေဆာင္ရြက္မီ လူစု ခြဲၾကရန္နွင့္ လူစု မခြဲလွ်င္ အင္အား သံုး၍ လူစု ခြဲရပါမည္ဟု လည္းေကာင္း၊ ၁၀ မိနစ္ ျခား ေနာက္ထပ္မံ၍ လူစု ခြဲၾကရန္နွင့္ လူစု မခြဲလွ်င္ မ်က္ရည္ယိုဗံုး ပစ္၍ လူစု ခြဲမည္။ လူစု မကြဲလွ်င္ ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ခတ္မည္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ၃ၾကိမ္စီ သတိေပး ေၾကညာေၾကာင္း အဓိကရုဏ္း နွိမ္နင္းေရး တပ္စုမွဴးက ဆိုပါသည္။ လူစုခြဲရန္ အမိန့္ကို လိုက္နာရန္ တာဝန္ ရွိသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ား ကမူ ယင္းသို့ ေၾကညာ သည္ကို မၾကား ရေၾကာင္း ထြက္ဆိုသည့္အျပင္ ပတ္ဝန္းက်င္ ရွိ ဆရာ အခ်ိဳ႕ကလည္း ထိုကဲ့သို့ သတိေပး ေၾကညာသည့္ အသံကို မၾကားရေၾကာင္း လက္ပစ္ဗံုး ပစ္သံနွင့္ တစ္ဆက္တည္း ေသနတ္သံ ကဲ့သို႕ အသံမ်ား ၾကားရသည့္ သေဘာ ထြက္ဆို ထားၾကပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ လူစုခြဲသည့္ ပုဂၢဳိလ္က ေသနတ္ မပစ္မီ ၾကိဳတင္ သတိေပး ေၾကညာရာ၌ လိုက္နာရန္ တာဝန္ရွိေသာ ေက်ာင္းသားမ်ား ၾကားနိုင္ေအာင္ ေၾကညာ သင့္သည္ဟု ေကာ္မရွင္က သံုးသပ္ ခဲ့သည္။
ယခု အေရးအခင္း၌ အဓိကရုဏ္း နွိမ္နင္းရာတြင္ ပါဝင္ ကြပ္ကဲ ေဆာင္ရြက္ သည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ တပ္မေတာ္ မွ ျပည္သူ႕ ရဲတပ္ဖြဲ႕ သို့ အသြင္ ကူးေျပာင္းလာသည့္ ပုဂၢိဳလ္ မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိ ရသည္။ ထို႔ျပင္ အဓိကရုဏ္း နွိမ္နင္းသည့္ အေတြ႕အၾကံဳ မရွိခဲ့ေသးေၾကာင္းလည္း ေကာ္မရွင္မွ ေမးျမန္း၍ သိရပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အဓိကရုဏ္း နွိမ္နင္းရာတြင္ ျမိဳ႕ျပ အင္အားကို အသံုးျပဳ ေဆာင္ရြက္ ရာ၌ လိုက္နာ ရမည့္ အဆင့္ဆင့္ေသာ အခ်က္မ်ားကို တပ္အင္အား ျဖင့္ နွိမ္နင္းသည့္ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေရာေထြးကာ ကိုင္တြယ္ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္နိုင္သည္ ဟုလည္း ေကာ္မရွင္ က သံုးသပ္ ပါသည္။
အမိန့္ေပးသူ- ရန္ကုန္တိုင္း ျပည္သူ႕ ရဲတပ္ဖြဲ႕ မွဴး ဦးေဖၾကည္။
Field commander မွာ အဓိကရုဏ္း နွိမ္နင္းေရး တပ္စုမွဴး ဦးေအာင္ျမင့္။
ေသနတ္ဒဏ္ရာနွင့္ လဲေနေသာ ေမာင္ျမသင္း၊ ေသနတ္ မွန္မည္ စိုး၍ ပုန္းကြယ္ဝပ္ေနၾကေသာ ေမာင္ေဇာ္ဝင္း၊ ေမာင္ေဌးဝင္း၊ ေမာင္သန္းဝင္း တို့ ကဲ့သို့ေသာ အႏၱရာယ္ မျပဳနိုင္ေတာ့သည့္ သူမ်ားကို အဓိကရုဏ္း နွိမ္နင္းေရး တပ္ဖြဲ႕ဝင္ လူငယ္ အခ်ိဳ႕က တုတ္ျဖင့္ ရိုက္ျခင္း၊ ေျချဖင့္ ကန္ျခင္း၊ လက္သီးျဖင့္ ထိုးၾကိတ္ျခင္း၊ ေသနတ္ဒင္ျဖင့္ ရိုက္ျခင္း စသည္တို့ကို ဆက္လက္ ျပဳမူျခင္းမွာ မျပဳလုပ္သင့္ ဟု ဆိုခဲ့ပါသည္။
* * * * * * * * *
ဘာတီးလင့္တနာ Bertil Lintner- Outrage Burma struggle for Democracy စာအုပ္ကို စံဝင္းေမာင္ ႏွင့္ မင္းမ်ိဳးႏိုင္ တုိ့ ဘာသာျပန္ထားေသာ “ေဒါမာန္ဟုန္- ဗမာျပည္ ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲ” အခန္း(၁) “ရန္ကုန္ကို ကိုင္လႈပ္ေသာထို (၇) ရက္” ကို မူရင္းအတိုင္း မွ်ေဝပါသည္။
ဓာတ္ပံု- အင္းလ်ားကန္ေဘာင္ ေအာက္ေမ့ဖြယ္ အခမ္းအနားတြင္ ဝမ္းနည္းေၾကာင္း အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ အလံတစ္ဝက္လႊင့္ထူခဲ့ၾကပံု (၁၉၈၈ စက္တင္ဘာ ၅ရက္)
ဆက္လက္ ေဖာ္ျပပါဦးမည္။
ေလးစားစြာျဖင့္
ေက်ာ္နိုင္
June/29/2013
http://www.facebook.com/kyawnaing111 မွကူးယူေဖၚျပပါသည္။
anti-lobby force
0 comments:
Post a Comment